Champignons met een luchtje

[bertvaneck]

Champignons met een luchtje
Radio 1 Journaalredactie Radio 1 Journaal27-2-2012 11:30
Grote kans dat zwaar onderbetaalde buitenlandse werknemers uw gekochte champignons hebben geplukt. Bulgaren, Roemenen en Polen. Daarvoor komt nu het ‘Fair Produce’-keurmerk. Een stempel dat aangeeft dat plukkers keurig zijn uitbetaald en onder juiste arbeidsomstandigheden hebben gewerkt. De Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid stelt vast dat bij een kwart van de gecontroleerde bedrijven er veel mis is: het afpakken van paspoorten, onderbetaling en illegale tewerkstelling zijn aan de orde van de dag, zegt Bart-Jan Krouwel van de Stichting Fair Produce. Vandaar het keurmerk dat vier telers vandaag krijgen van Minister Kamp. Champignonteler Bert Kemmeren van KEMKO in Rijsbergen is één van de telers die in aanmerking komt voor het keurmerk. “Nu al kan ik het hoofd nauwelijks boven water houden. Als er niets verandert ben ik er over een paar jaar niet meer.” De moordende concurrentie van bedrijven die plukkers slecht betalen is enorm. Alle kleinere bedrijven worden door de grote verslonden zegt teler Bert Kemmeren.


Veel grote champignontelers werken met bijvoorbeeld de ‘Bulgaarse constructie’. Ze kopen kleine noodlijdende bedrijven op en verhuren de champignonbedden bijvoorbeeld aan een buitenlands bedrijf. Die kopen de oogst en laten goedkope werknemers voor minder dan de helft van de prijs plukken. Daardoor verdwijnen de kleine telers, terwijl de grote telers steeds meer de dienst uit maken. Een deel van de grote telers heeft lak aan het minimumloon en regelgeving. Voor de Inspectie van SZW is het dweilen met de kraan open; er zijn te weinig speurders om het grote aantal kwekerijen te controleren. En de grote bedrijven zouden handige advocaten inhuren om de mazen van de wet op te zoeken. Het kost vaak jaren werk en juridisch geharrewar om dat weer dicht te metselen. En grote telers calculeren soms een fikse boete van de inspectie gewoon in. Of de buitenlandse werknemer weet bij een inval precies wat hij of zij moet zeggen van de baas.

Bron van alle ellende is de lage kiloprijs van de champignons. Die zakte van € 1,40 naar € 1,10 per kilo. Teveel en te grote kwekerijen. En dat terwijl de prijs van champgnons in de winkel is gestegen. Een keurmerk zou inkopers van supermarktketens en consumenten moeten wijzen op de eerlijk geproduceerde paddestoel. Het is de vraag of die inkopers zich druk maken om het keurmerk. Feit is wel dat één van de vier telers die het keurmerk vandaag ook krijgt, anoniem wil blijven. Omdat die vreest voor ‘negatieve reacties uit de sector’, zoals dat zo mooi heet. Een kweker die veel kritiek heeft op het keurmerk wilde ook niet meewerken aan onze uitzending. Tja. Al met al lijkt in de wereld die champignons heet ook sprake van de problematiek van de Kiloknallers