Ahold Delhaize stuit op groeiend nationalisme in Oost-Europa

[bertvaneck]

   17 uur Jeroen Bos • Ondernemen
Ahold Delhaize stuit op groeiend nationalisme in Oost-Europa



Ahold Delhaize ligt onder vuur in Tsjechië. Premier Bohuslav Sobotka probeert via de Nederlandse ambassadeur druk te zetten op de loononderhandelingen voor medewerkers van het supermarktbedrijf. Die actie past in een bredere trend in Oost-Europa, waar politici zich steeds meer geroepen voelen om op te komen voor de belangen van lokale leveranciers en binnenlandse concurrenten van de internationale supermarkten.

Overheden in onder meer Roemenië, Tsjechië en Polen willen dat supermarkten meer binnenlandse producten in de schappen leggen. In Roemenië geldt sinds kort de regel dat minimaal 51% van de artikelen in een supermarkt uit het land zelf moeten komen. Tsjechië scherpte eerder dit jaar de wetgeving aan voor onderhandelingen tussen supermarkten en de (vaak lokale) leveranciers.


Supermarkt van AholdDelhaize in Praag. Het concern is in Tsjechië actief met de keten Albert. foto: HH

Supermarkt van AholdDelhaize in Praag. Het concern is in Tsjechië actief met de keten Albert. foto: HH

Zo mogen supermarkten bijvoorbeeld niet meer eisen dat leveranciers extra betalen voor een betere plek in de schappen. Belangrijker nog is dat supermarkten eerder kunnen worden beboet voor misbruik van hun marktpositie. In het verleden kon dat alleen als het ging om systematisch misbruik. Nu kan ook een op zichzelf staand geval leiden tot een boete.

Lijstje bij de deur

Een andere maatregel die verscheidene Oost-Europese landen hebben genomen, is dat supermarkten verplicht bij de ingang moeten melden hoeveel procent van de artikelen in de winkel afkomstig is uit het land zelf.



51%

In Roemenië moet meer dan de helft van de artikelen in een supermarkt uit het land zelf komen

In Hongarije verbood de regering van premier Viktor Orbán in 2015 dat winkels op zondag open waren. Dat werd in het land zelf geïnterpreteerd als een poging om Hongaren op zondag weer naar de kerk te krijgen. Maar het werd ook gezien als een manier om lokale winkeliers te steunen in hun strijd met grote internationale ketens. Kleine supermarkten mochten namelijk wel op zondag openblijven. De wet riep echter zoveel publieke weerstand op dat de regering die eerder dit jaar weer heeft geschrapt.

Ahold Delhaize geeft tegengas

Ahold Delhaize is niet de enige internationale supermarktketen die stuit op groeiend nationalisme in Oost-Europa. Maar met bijna 1300 vestigingen in Tsjechië, Roemenië en Servië is het bedrijf uit Zaandam wel een aanzienlijke speler in de regio. De onderneming legt zich dan ook niet zonder protest neer bij het groeiende protectionisme. Via brancheorganisatie Eurocommerce voert het bedrijf een actieve lobby bij de Europese Commissie. 'Dat leidt ook tot verbeteringen', vertelde Jesper Lauridsen vorig jaar aan het FD. Lauridsen is bestuursvoorzitter van Albert, het merk waarmee Ahold in Tsjechië actief is.

In het interview beklaagde Lauridsen zich over de Tsjechische autoriteiten. 'Grote supermarktketens zoals Albert Heijn worden zwaarder bestraft dan een kleine regionale speler als ze bijvoorbeeld een rotte appel in een kist hebben liggen. Een typische vorm van discriminatie.'

Vrij verkeer van goederen

Het valt overigens nog te bezien of veel van de protectionistische maatregelen overeind blijven. Zo heeft Slowakije al aangegeven dat de verplichting om bij de ingang van een supermarkt het percentage lokale producten te melden, in 2017 wordt geschrapt. De Europese Commissie had de Slowaakse overheid in 2015 al op de vingers getikt. De Commissie meende dat de voorwaarden niet stroken met het vrije verkeer van goederen binnen de Europese Unie, omdat 'het leidt tot vooroordelen over producten van buiten Slowakije en retailers aanzet om binnenlandse producten te verkopen'.

Minder problemen heeft de Commissie met het verplicht vermelden van het land van afkomst op losse producten. Daar is ook een aantal West-Europese landen voorstander van, omdat zij hopen zo hun lokale producenten te steunen. Frankrijk mag een proef doen met verplicht labelen van vlees- en zuivelproducten.