Ondanks het stijgende aantal coronabesmettingen is de Poolse grens nog open voor buitenlanders – zelfs voor mensen uit ‘rode’ landen als Nederland. En dus kon correspondent Arnout le Clercq zonder problemen verhuizen naar zijn nieuwe standplaats Warschau. Op welke onderwerpen gaat hij zich de komende maanden richten?
Sacha Kester7 oktober 2020, 11:22
Een teststraat in Warschau. Beeld REUTERS
Le Clercq zit nog tussen de dozen en heeft net de huisbaas op bezoek gehad, die wat extra meubels kwam brengen. Ruim een jaar heeft hij op de redactie in Amsterdam gewerkt, maar sinds vorige week donderdag zit hij voor de Volkskrant in Warschau. ‘Ik ben historicus, heb ook Russisch gestudeerd en spreek een woordje Pools. Maar toen er net een briefje van de huisbaas op de deur hing, moest ik een aantal woorden nog wel opzoeken hoor’, vertelt hij.
Eén van de leuke kanten van deze regio voor een historicus, is volgens Le Clercq dat de geschiedenis er zo aan het oppervlak ligt. ‘Bij een gewoon gesprek kan iemand bijvoorbeeld plotseling vertellen hoe koning Jan Sobieski van Polen de Ottomanen voor de poorten van Wenen heeft weggejaagd.’
Iets dergelijks gebeurde ook bij zijn eerste reportage over de kritische rechter Igor Tuleya die te horen zou krijgen of hij strafrechtelijk vervolgd kan worden. ‘Ik vroeg hem naar mogelijke steun vanuit de Europese Unie, waarop Tuleya direct naar 1981 verwees. Toen werd de staat van beleg afgekondigd om de vakbondsbeweging Solidariteit onder druk te zetten. Dat wist Europa, zei Tuleya, maar ook toen deed zij niets.’
Dat onderwerp, de ondermijning van de rechtstaat, zal een belangrijk thema voor je zijn de komende maanden.
‘Zeker, het speelt enorm in Polen. En in Hongarije, waar je ook ziet dat de onafhankelijke pers bijna geheel verdwenen is, iets wat in Polen nog niet het geval is. Je hebt hier kranten en zenders die een verlengstuk van de regeringspartij zijn geworden, maar er zijn ook nog kritische bladen. Veel daarvan zijn echter in handen van Duitse uitgevers. Ook zijn er signalen dat de overheid meer Pools eigenaarschap wil hebben. Dan volgt er wellicht meer controle over de inhoud.’
Passagiers komen aan op de luchthaven van Warschau.Beeld EPA
Als we in Nederland iets over Polen of Hongarije lezen, gaat het daar vaak over. Leeft het onderwerp in Polen zelf ook?
‘Ik vind dat nog lastig om te zeggen. Ik heb Poolse vrienden en een deel van hen houdt het nieuws goed bij. Een ander deel zegt het juist te mijden, omdat ze zich anders zo opwinden. Nu ken ik vooral mensen in de steden en wellicht is het daarbuiten weer anders, maar mijn indruk is dat de meeste Polen niet wakker liggen van zoiets als de onafhankelijke rechtspraak. Ik hoop daar de komende maanden meer over te ontdekken.’
Jij kon vorige week naar Polen vliegen: de grenzen zijn nog open en buitenlanders, zelfs uit een rood gebied als Nederland, mogen gewoon naar binnen. Dat is niet overal in de regio hetzelfde, wat het reizen voor jou lastiger zal maken.
‘Het verschilt van land tot land, maar inderdaad, ik kan niet zomaar overal naartoe. Zo is het lastig om Hongarije binnen te komen en Slowakije wil bijvoorbeeld dat je eerst een negatieve coronatest overhandigt. Maar de regels veranderen met de week: we gaan het zien.
‘In Warschau merk je ook dat er minder buitenlanders zijn. Het is natuurlijk niet de belangrijkste stad voor toerisme, dat is Krakau, maar het is zeker minder dan voor corona. Ik hoor op straat een enkele keer Engels, iets vaker Duits, maar als het om buitenlandse talen gaat, is er vooral Russisch. Meestal zijn dat Oekraïeners en dat zijn geen toeristen, maar migranten. Er wordt altijd gezegd dat Polen geen migranten toelaat, maar dat is niet helemaal waar: 5 procent van het aantal inwoners is niet-Pools en het grootste deel daarvan zijn 1,4 miljoen Oekraïeners. De Poolse regering gebruikt deze groep overigens heel graag als argument om geen vluchtelingen op te hoeven nemen.
Welke coronamaatregelen zijn er verder in Polen getroffen?
‘De cafés en restaurants zijn nog gewoon open, maar er wordt van mensen wel verwacht dat ze mondkapjes dragen in het openbaar vervoer. Dat wordt vervolgens niet heel erg goed nageleefd. Maar ook hier gaan de besmettingscijfers de afgelopen dagen steeds meer omhoog, dus het is goed mogelijk dat ook Polen weer strengere maatregelen gaat treffen. Net als in andere landen zijn de autoriteiten echter bang om de economie te veel te schaden en hopen ze het met lokale maatregelen op te kunnen lossen.’
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... b8dd1a7e7/