Treinen tussen Hengelo en Poznan voor de val van de ‘muur’
Geplaatst: wo sep 14, 2011 2:49 pm
Treinen tussen Hengelo en Poznan voor de val van de ‘muur’
Al sinds de jaren ’80 kom ik in Poznan, in die periode kwam ik soms met de auto en soms met de trein.
In dit bericht benoem ik enkele belevenissen in achronologische volgorde m.b.t. de treinreizen die ik maakte voor de val van de ‘Berlijnse muur’.
1e wat bij mij op komt
De trein vanuit Hengelo vertrok rond half elf `s avonds richting Poznan. Dit betekende dat je dan midden in de nacht in Berlijn was. In die periode bestond Berlijn nog uit een Oost en West gedeelte. Dit verhaal gaat over een moment dat de trein vanuit het West naar het Oost gedeelte reed en midden boven de scheidslijn tot stilstand kwam en gecontroleerd werd door de Oost-Duitse douane.
De trein staat stil en we zitten met 6 personen in een coupé. De trein bestaat uit een lang smal gangpas aan de ene kant en vanuit de gang kon je dan de coupés in. De komende 2 uren was het gymnastiekles. Eerst kwam douanebeambte 1 binnen en moesten wij de benen optillen, dan controleerde hij of iets of iemand zich onder de banken had verstopt. Dan kwam douanebeambte 2 binnen en moesten wij staan zodat hij weer iets (wat?) kon controleren. Vervolgens had je douanebeambte 3 die wilde dat je een tas of koffer uit het rek boven de zitplaats pakte om te kijken of je misschien iemand meesmokkelde? En zo kwamen in de 2 uren die volgden c.a. 10 douanebeambten langs voor het één of het ander. Er was er eentje bij die de pas controleerde. Leuk om midden in de nacht gymnastiekles te krijgen.
2e wat bij mij op komt
Ook dit verhaal gaat over een moment dat de trein vanuit het West naar het Oost gedeelte reed en midden boven de scheidslijn tot stilstand kwam en gecontroleerd werd door de Oost-Duitse douane.
Tijdens de controle ging ik naar het gangpad en opende het raam tegenover mijn coupé. Het was een warme avond en met een dun T-shirt om mijn bovenlijf leunde ik uit het raam en keek naar buiten. Een gevoel van déjà vu bekroop mij, niet dat ik ooit eerder z`on situatie had meegemaakt, maar vanwege een liedje. Wie kent nog het liedje van Klein Orkest: Over de muur. Ik keek naar links en alles was grijs, grauw en slecht verlicht. Net alsof er sinds WW2 geen lamp meer in de lantaarnpalen waren verwisseld. Kijkend naar rechts dacht ik waar mijn zonnebril was, allemaal felle kleuren van de neonreclames.
Het enige deel wat het liedje niet beschreef is wat ik zag toen ik onder mij keek, tientallen vlooien (douanebeambten) die de onderkant van de trein op alle mogelijke manieren controleerden. Zaklantaarns, spiegels, onder de trein doorkruipend, en met een apparaat waarvan ik tot op heden niet weet wat het was.
3e wat bij mij op komt
Het is ochtend en de DDR ligt net achter ons, wij zijn in Polen. Een andere sfeer, vriendelijk, gemoedelijk, vrolijk, er wordt gelachen. De trein staat stil bij een perron en het treinstel wordt losgekoppeld. Even later wordt er weer een lock aan gekoppeld en wij gaan weer langzaam vooruit, maar slechts een kort stuk. Na even te hebben stilgestaan gaat het gehele gevaarte weer achteruit. Deze exercitie gebeurt een paar keer, na een klein uurtje rijden wij weer verder. Pas later hoorde ik dat er verschil was in spoorbreedte tussen het “Westen” en het “Oosten”.
4e wat bij mij op komt
Wij rijden van Poznan naar Hengelo in bij mij in de coupé zit een dame van tegen de dertig met een kind van een jaar of 5. Na een paar gesprekjes wist ik dat ze weer op weg was naar haar man in Engeland en dat ze met de kleine 3 weken in Polen was geweest bij familie. De kleine had in die weken het Pools opgepikt en deed niets anders dan Pools spreken. De moeder probeerde de hele reis met de kleine Engels te spreken, want de vader in Engeland wilde geen Pools horen in huis. Triest….
5e wat bij mij op komt
De trein staat stil op het perron in Oost-Berlijn waar mensen in en uit de trein stappen voor het vervolg van hun eigen persoonlijke reis. Zelf hang ik weer eens uit het raam van het gangpad, een beetje nieuwsgierig om mij heen kijkend. Een paar meter van mij af zie ik 2 Russische militairen met een “berenmuts” op, ik meen in een donkerbruine kleur. Ik probeer oogcontact te krijgen met één van de 2 militairen, na een paar minuten lukte dat en hij komt wat dichterbij. In de minuten daarna probeer ik zijn berenmuts te kopen. Na wat heen en weer handgebaren komen wij 15 D-mark overeen, een koopje vond ik. Hij komt naderbij om de koop te beslechten, net dat hij bij mijn raam is komt er een ander Russische militair met wat meer toeters en bellen op de mouwen het perron oplopen. De militair draait prompt een andere kant op, doet 3 stappen en blijft staan. Even later vertrekt de trein en zie ik de militair en zijn berenmuts niet meer terug.
6e wat bij mij op komt
Iedere keer als ik naar Poznan ging had ik vele tassen en koffers met spullen om mee te nemen, dit keer had ik er negen. Wat ik in de coupé kon stoppen deed ik en de rest stond in het gangpad, zo gestapeld dat ik het in het oog kon houden en het smalle gangpad zo smal maakte dat anderen er net nog langs konden lopen.
Een uurtje voordat wij bij het station in Poznan aankwamen begon ik de tassen en koffers één voor één naar de uitgang te brengen. Doordat hier en daar mensen in het gangpad stonden om hun benen te strekken, sigaretje te roken of een wodkaatje te drinken, duurde het ook bijna een uur voordat ik mijn hele hebben en houden netjes bij de uitgang had geposteerd. Hier en daar kreeg ik wel kwade blikken, omdat vanuit het gangpad iedereen nu moest wachten om uit de trein te komen totdat ik mijn ‘blokkade’ op het perron had gezet.
7e wat bij mij op komt
De trein is gestopt in Poznan en deze keer heb ik 7 koffers en tassen bij mij, sommige tassen waren zo groot dat ik makkelijk iemand erin had kunnen meenemen. De deuren van de trein gaan open en er staan een vracht taxichauffeurs klaar om hun diensten aan te bieden, mijn (toen nog aanstaande) schoonfamilie zag ik zo snel niet staan. Beleeft wimpelde ik de taxichauffeurs af en begon de tassen uit de trein te tillen op het perron. Een chauffeur pakte mijn tassen, ik gaf een beetje boos aan dat ik geen taxi nodig had. Wat bleek, hij was gewoon vriendelijk en zette mijn tassen wat verder op het perron zodat anderen ook snel de trein konden verlaten. Ik schaamde mij voor mijn reactie.
8e wat bij mij op komt
De trein rijdt van Poznan naar Hengelo en wij gaan richting West-Berlijn. De coupé moest ik delen met 5 Poolse jonge mannen. Op een gegeven komt er een Oost-Duitse douanier en wij moesten de coupé verlaten. De douanier ging in de coupé zitten en de eerste van de Poolse mannen moest naar binnen. Hij moest al zijn tassen openen en alles laten zien wat hij bij zich had. Sloffen sigaretten en flessen drank kwam tevoorschijn. Na het betalen van een boete mocht hij weer naar buiten en Poolse man nummer 2 was aan de beurt. Zo ging de douanier iedereen bij langs en iedereen kreeg een boete. Zelf begon ik hem al te knijpen want ik had wat kristal en vergulde lepeltjes meegekregen. Als laatste was ik aan de beurt, de douanier keek in mijn paspoort, kijkt naar mij en ging weg. Nooit weer gezien. De Poolse mannen begrepen er niets van, ik ook niet trouwens.
9e wat bij mij op komt
In de jaren ’80 moest je nog per dag, naar ik meen, 36 D-mark per dag dat je in Polen was geld omwisselen in zlotys bij de Orbis. Ik had dat een keer niet gedaan en werd op de terugreis door de Poolse douane gecontroleerd. Hij boos dat ik het niet had gedaan en schreef een heel verhaal in het Pools in mijn paspoort. Doordat mijn paspoort door al die reizen toevallig vol was met stempels en visa was ik toch al genoodzaakt om een nieuw paspoort aan te vragen bij het gemeentehuis en heb er nooit meer wat van gehoord. Van mijn Poolse medepassagiers kreeg ik wel te horen dat wat er stond niet goed was. Helaas heb ik mijn oud paspoort niet meer, moest het inleveren toen ik een nieuw paspoort aanvroeg.
10e wat bij mij op komt
Ik was weer op weg van Poznan naar Hengelo en de trein reed inmiddels weer in de DDR. En daar kwamen ze weer, de douane. In de coupé bij mij kwam een jonge douanier zitten en controleerde de paspoorten en een enkele tas. De coupé naast ons was een vrouwelijke douanier met een krukje voor de ingang gaan zitten en liet alle tassen en koffers controleren. De douanier die bij ons kwam zitten begon een praatje en het werd gezellig, wat drinken erbij en moppen vertellen. De hele tijd hield hij zijn vrouwelijke collega in de gaten en baalde dat ze zolang bezig was, waarbij het woord scheisse regelmatig door hem gebezigd werd. Zo hebben wij gezellig een dik uur bij gekletst terwijl in de coupé naast ons de ene boete na de andere door de vrouwelijke douanier werd uitgeschreven.
Al sinds de jaren ’80 kom ik in Poznan, in die periode kwam ik soms met de auto en soms met de trein.
In dit bericht benoem ik enkele belevenissen in achronologische volgorde m.b.t. de treinreizen die ik maakte voor de val van de ‘Berlijnse muur’.
1e wat bij mij op komt
De trein vanuit Hengelo vertrok rond half elf `s avonds richting Poznan. Dit betekende dat je dan midden in de nacht in Berlijn was. In die periode bestond Berlijn nog uit een Oost en West gedeelte. Dit verhaal gaat over een moment dat de trein vanuit het West naar het Oost gedeelte reed en midden boven de scheidslijn tot stilstand kwam en gecontroleerd werd door de Oost-Duitse douane.
De trein staat stil en we zitten met 6 personen in een coupé. De trein bestaat uit een lang smal gangpas aan de ene kant en vanuit de gang kon je dan de coupés in. De komende 2 uren was het gymnastiekles. Eerst kwam douanebeambte 1 binnen en moesten wij de benen optillen, dan controleerde hij of iets of iemand zich onder de banken had verstopt. Dan kwam douanebeambte 2 binnen en moesten wij staan zodat hij weer iets (wat?) kon controleren. Vervolgens had je douanebeambte 3 die wilde dat je een tas of koffer uit het rek boven de zitplaats pakte om te kijken of je misschien iemand meesmokkelde? En zo kwamen in de 2 uren die volgden c.a. 10 douanebeambten langs voor het één of het ander. Er was er eentje bij die de pas controleerde. Leuk om midden in de nacht gymnastiekles te krijgen.
2e wat bij mij op komt
Ook dit verhaal gaat over een moment dat de trein vanuit het West naar het Oost gedeelte reed en midden boven de scheidslijn tot stilstand kwam en gecontroleerd werd door de Oost-Duitse douane.
Tijdens de controle ging ik naar het gangpad en opende het raam tegenover mijn coupé. Het was een warme avond en met een dun T-shirt om mijn bovenlijf leunde ik uit het raam en keek naar buiten. Een gevoel van déjà vu bekroop mij, niet dat ik ooit eerder z`on situatie had meegemaakt, maar vanwege een liedje. Wie kent nog het liedje van Klein Orkest: Over de muur. Ik keek naar links en alles was grijs, grauw en slecht verlicht. Net alsof er sinds WW2 geen lamp meer in de lantaarnpalen waren verwisseld. Kijkend naar rechts dacht ik waar mijn zonnebril was, allemaal felle kleuren van de neonreclames.
Het enige deel wat het liedje niet beschreef is wat ik zag toen ik onder mij keek, tientallen vlooien (douanebeambten) die de onderkant van de trein op alle mogelijke manieren controleerden. Zaklantaarns, spiegels, onder de trein doorkruipend, en met een apparaat waarvan ik tot op heden niet weet wat het was.
3e wat bij mij op komt
Het is ochtend en de DDR ligt net achter ons, wij zijn in Polen. Een andere sfeer, vriendelijk, gemoedelijk, vrolijk, er wordt gelachen. De trein staat stil bij een perron en het treinstel wordt losgekoppeld. Even later wordt er weer een lock aan gekoppeld en wij gaan weer langzaam vooruit, maar slechts een kort stuk. Na even te hebben stilgestaan gaat het gehele gevaarte weer achteruit. Deze exercitie gebeurt een paar keer, na een klein uurtje rijden wij weer verder. Pas later hoorde ik dat er verschil was in spoorbreedte tussen het “Westen” en het “Oosten”.
4e wat bij mij op komt
Wij rijden van Poznan naar Hengelo in bij mij in de coupé zit een dame van tegen de dertig met een kind van een jaar of 5. Na een paar gesprekjes wist ik dat ze weer op weg was naar haar man in Engeland en dat ze met de kleine 3 weken in Polen was geweest bij familie. De kleine had in die weken het Pools opgepikt en deed niets anders dan Pools spreken. De moeder probeerde de hele reis met de kleine Engels te spreken, want de vader in Engeland wilde geen Pools horen in huis. Triest….
5e wat bij mij op komt
De trein staat stil op het perron in Oost-Berlijn waar mensen in en uit de trein stappen voor het vervolg van hun eigen persoonlijke reis. Zelf hang ik weer eens uit het raam van het gangpad, een beetje nieuwsgierig om mij heen kijkend. Een paar meter van mij af zie ik 2 Russische militairen met een “berenmuts” op, ik meen in een donkerbruine kleur. Ik probeer oogcontact te krijgen met één van de 2 militairen, na een paar minuten lukte dat en hij komt wat dichterbij. In de minuten daarna probeer ik zijn berenmuts te kopen. Na wat heen en weer handgebaren komen wij 15 D-mark overeen, een koopje vond ik. Hij komt naderbij om de koop te beslechten, net dat hij bij mijn raam is komt er een ander Russische militair met wat meer toeters en bellen op de mouwen het perron oplopen. De militair draait prompt een andere kant op, doet 3 stappen en blijft staan. Even later vertrekt de trein en zie ik de militair en zijn berenmuts niet meer terug.
6e wat bij mij op komt
Iedere keer als ik naar Poznan ging had ik vele tassen en koffers met spullen om mee te nemen, dit keer had ik er negen. Wat ik in de coupé kon stoppen deed ik en de rest stond in het gangpad, zo gestapeld dat ik het in het oog kon houden en het smalle gangpad zo smal maakte dat anderen er net nog langs konden lopen.
Een uurtje voordat wij bij het station in Poznan aankwamen begon ik de tassen en koffers één voor één naar de uitgang te brengen. Doordat hier en daar mensen in het gangpad stonden om hun benen te strekken, sigaretje te roken of een wodkaatje te drinken, duurde het ook bijna een uur voordat ik mijn hele hebben en houden netjes bij de uitgang had geposteerd. Hier en daar kreeg ik wel kwade blikken, omdat vanuit het gangpad iedereen nu moest wachten om uit de trein te komen totdat ik mijn ‘blokkade’ op het perron had gezet.
7e wat bij mij op komt
De trein is gestopt in Poznan en deze keer heb ik 7 koffers en tassen bij mij, sommige tassen waren zo groot dat ik makkelijk iemand erin had kunnen meenemen. De deuren van de trein gaan open en er staan een vracht taxichauffeurs klaar om hun diensten aan te bieden, mijn (toen nog aanstaande) schoonfamilie zag ik zo snel niet staan. Beleeft wimpelde ik de taxichauffeurs af en begon de tassen uit de trein te tillen op het perron. Een chauffeur pakte mijn tassen, ik gaf een beetje boos aan dat ik geen taxi nodig had. Wat bleek, hij was gewoon vriendelijk en zette mijn tassen wat verder op het perron zodat anderen ook snel de trein konden verlaten. Ik schaamde mij voor mijn reactie.
8e wat bij mij op komt
De trein rijdt van Poznan naar Hengelo en wij gaan richting West-Berlijn. De coupé moest ik delen met 5 Poolse jonge mannen. Op een gegeven komt er een Oost-Duitse douanier en wij moesten de coupé verlaten. De douanier ging in de coupé zitten en de eerste van de Poolse mannen moest naar binnen. Hij moest al zijn tassen openen en alles laten zien wat hij bij zich had. Sloffen sigaretten en flessen drank kwam tevoorschijn. Na het betalen van een boete mocht hij weer naar buiten en Poolse man nummer 2 was aan de beurt. Zo ging de douanier iedereen bij langs en iedereen kreeg een boete. Zelf begon ik hem al te knijpen want ik had wat kristal en vergulde lepeltjes meegekregen. Als laatste was ik aan de beurt, de douanier keek in mijn paspoort, kijkt naar mij en ging weg. Nooit weer gezien. De Poolse mannen begrepen er niets van, ik ook niet trouwens.
9e wat bij mij op komt
In de jaren ’80 moest je nog per dag, naar ik meen, 36 D-mark per dag dat je in Polen was geld omwisselen in zlotys bij de Orbis. Ik had dat een keer niet gedaan en werd op de terugreis door de Poolse douane gecontroleerd. Hij boos dat ik het niet had gedaan en schreef een heel verhaal in het Pools in mijn paspoort. Doordat mijn paspoort door al die reizen toevallig vol was met stempels en visa was ik toch al genoodzaakt om een nieuw paspoort aan te vragen bij het gemeentehuis en heb er nooit meer wat van gehoord. Van mijn Poolse medepassagiers kreeg ik wel te horen dat wat er stond niet goed was. Helaas heb ik mijn oud paspoort niet meer, moest het inleveren toen ik een nieuw paspoort aanvroeg.
10e wat bij mij op komt
Ik was weer op weg van Poznan naar Hengelo en de trein reed inmiddels weer in de DDR. En daar kwamen ze weer, de douane. In de coupé bij mij kwam een jonge douanier zitten en controleerde de paspoorten en een enkele tas. De coupé naast ons was een vrouwelijke douanier met een krukje voor de ingang gaan zitten en liet alle tassen en koffers controleren. De douanier die bij ons kwam zitten begon een praatje en het werd gezellig, wat drinken erbij en moppen vertellen. De hele tijd hield hij zijn vrouwelijke collega in de gaten en baalde dat ze zolang bezig was, waarbij het woord scheisse regelmatig door hem gebezigd werd. Zo hebben wij gezellig een dik uur bij gekletst terwijl in de coupé naast ons de ene boete na de andere door de vrouwelijke douanier werd uitgeschreven.