Vorige week zaterdag ben ik met m'n twee zoontjes en een neefje bij een buurman langsgeweest. Op een gedeelte van z'n land ligt nog een schietbaan uit de duitse tijd. Omdat er nu nog weinig begroeing is, is alles duidelijk te overzien. M'n buurman wil op deze plaats van het land vlakmaken en ontdoen van oude funderingen. Daarom is het misschien het laatste jaar dat ik foto's van heb kunnen nemen.
De schietbaan is omgeven door wallen grond. Door de loop der jaren zijn de wallen wel wat afgevlakt. M'n buurman heeft er 's zomers vee lopen. Ondanks dat het stijve grond, heeft het vee het toch een beetje ingetrapt. Aan het eind van deze geul stond de schietschijf.
Op deze schietbaan heeft hij z'n kool gedumpt die niet meer geschikt was voor de handel.
Op deze plaats, foto hierboven, zo ongeveer tussen m'n auto en die schietbaan in, hebben voor en in de oorlog barakken gestaan van een werkkamp. Dit waren de onderkomens van arbeiders die werkten aan landaanwinningsprojekten.
Fundamenten van de toenamlige bebouwing.
Deze betonnen rechtopstaande buis gaat nog ruim een halve meter de grond in. Op de bodem steekt een ijzeren pijp uit van een oude bron. De prop waar m'n buurman hem mee afdicht lekte iets, daarom stond het nu vol water. Hier trekt hij even de prop eruit om te laten zien met wat voor druk het water op deze plek omhoog komt.
Vorig jaar had ik op het land hiernaast zijn koolzaad gedorsen. Na afloop daarvan had ik m'n kop onderin die pijp gestoken om m'n dorst te lessen met dat bronwater. Ik moest wel snel zijn omdat anders de pijp vol liep. Aan het water zat alleen een klein ijzersmaakje. Maarja, dat heb je vaak bij dat rauwe bronwater.
Bij deze barakken was een van de gemalen gebouwd die de omgeving droog hield. Na de herverkaveling na de overstroming van 1983 is dit gemaal buiten werking gesteld. Eind jaren negentig werd het overgebleven machinegebouw gesloopt. Dit stond ongeveer op de plaats van deze hoop zand. De hoop zand ligt hier om zandzakken mee te kunnen vullen als het water aan de andere kant van de dijk begint dreigen.
De plaats aan de kant van de dijk waar het gemaal z'n water uitsloeg. Dit water is Kanał Elbląski, gelegen in de Zalew Wiślany. De uitlaat van het gemaal is dichtgemaakt met beton.
Kijk en vergelijk.
Foto genomen dijkinwaarts waar de barakken hebben gestaan. Bij de bomen/begroeing helemaal achterop de foto staat m'n boerderij.
Foto uit een oud tijdschrift met de toenmalige bebouwing. Op de voorgrond het puntdak van (waarschijnlijk) het transformatorhuis bij het gemaal.
Een gedeelte van een landkaart uit 1938.
In de gele cirkel de oude bedrijfsgebouwen van m'n boerderij, in de rode cirkel de plaats van dit werkkamp die de naam 'Ferdinand Schichau' droeg (van een bekende industrieel van Oost Pruisen, afkomstig uit Elbląg). Afstand van m'n boerderij tot dat werkkamp is misschien net nog geen twee kilometer.
Veel bebouwing op deze kaart is inmiddels verdwenen, net als vele dijken. Wel zijn er nieuwe wegen en hoofdwatergangen voor in de plaats gekomen.
Nog een paar foto's van de mensen die vroeger in dit kamp werkten. Je zou het kunnen zien als de oost pruisische versie van de nederlandse Rijksdient voor de IJsselmeerpolders. Hun werk bestond uit landaanwinning van de laatste uitlopers van de Nogatdelta.
Omdat handel over water een steeds belangrijkere rol ging spelen werd de vaargeul naar de stad Elbląg (toen Elbinger Fahrwasser) verbreed en verdiept. Met dit slib werd in de jaren '20 van de vorige eeuw hier een nieuwe polder van 120 ha opgespoeld. Op het oude kaartje het rechtverkavelde deel boven de barakken. Ook in dit deel bewerken we nog wat land, het is zware grond, maar het is grond waar de gewassen nooit droogteverschijnselen laten zien
Kom op, aan de slag!
Trekken met z'n allen!
Groet
En het land loopt, net zoals jij schreef, hier iets omhoog.
. Erg interessant.
Ik denk wel dat er nog mensen zijn hier op het platteland,die ook paling roken.Maar vlees of spek weet ik niet.Zelf rookte ik 17 jaar terug zware shag.