Archeologie In een circa 5.000 jaar oud, Pools massagraf zijn 15 vrouwen, kinderen en mannen aangetroffen. DNA-onderzoek toont aan dat ze nauw verwant waren.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data44415510-e31dee.jpg)
Reconstructie van het massagraf dat bij het Poolse dorp Koszyce is gevonden. Illustratie Michal Podsiadlo
Het is een gewelddadig tafereel, maar tegelijkertijd een stille getuigenis van liefde. Archeologen van de universiteit van Kopenhagen hebben met behulp van DNA-onderzoek ontdekt dat 15 mannen, vrouwen en kinderen die zijn gevonden in een Pools massagraf uit de vroege Bronstijd nauw verwant waren met elkaar. Moeders liggen naast hun kinderen, die ze soms zelfs omarmen, en broertjes en zusjes liggen ook bij elkaar in de buurt. Ernstig trauma aan de schedels bewijst dat deze mensen zijn vermoord.
Omdat er weinig volwassen mannen in het graf liggen, vermoeden de onderzoekers dat die afwezig waren op het moment van de moordpartij en dat zij – wellicht de vaders van deze gezinnen – de doden later familiegewijs begraven hebben. De archeologen publiceerden hun onderzoek maandag in PNAS.
Europa maakte rond 3.000 voor Christus een turbulente tijd door. In Duitsland, Polen en de rest van Oost-Europa woonden op dat moment mensen die behoorden tot de kogelamforacultuur (genoemd naar hun karakteristieke aardewerk). Zij deden aan eenvoudige, nomadische veehouderij en stamden genetisch af van lokale jager-verzamelaars en landbouwers die zich vanuit Anatolië over heel Europa hadden verspreid. Deze veehouders kregen vijfduizend jaar geleden te maken met indringers afkomstig van de steppen rondom de Kaspische Zee, migranten die de touwbekercultuur zouden vormen. Hun genen werden in de daaropvolgende eeuwen dominant in Europa, ten koste van die van de bewoners die ze verdrongen.
Alleen geraakt op hun hoofd
Het was al langer bekend dat dit proces met geweld gepaard ging, maar het Deense onderzoek laat nu de mogelijke impact zien van dit enorme migratieproces op een kleine gemeenschap. Uit bestudering van de verwondingen blijkt dat de slachtoffers alleen geraakt zijn op hun hoofd. Breuken in armen en bovenlijf ontbreken. De onderzoekers concluderen hieruit dat deze mensen niet tijdens een gevecht om het leven zijn gekomen, maar dat ze gevangen zijn genomen en daarna geëxecuteerd. De mannen waren op het moment van dit drama wellicht op pad met hun vee.
De analyse van het genoom van de slachtoffers laat zien dat er leden van vier gezinnen in het graf liggen. Het DNA toont aan dat de mensen afstammen van verschillende vrouwen, maar het Y-chromosoom was bij alle slachtoffers van hetzelfde type. Dit duidt erop, aldus de onderzoekers, dat de gemeenschap op patrilineaire wijze (verwantschap via de vader) was georganiseerd. Vrouwen verlieten hun familie om elders moeder te worden.
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/05/06/ge ... d-a3959307