Janina Katz groeit in de jaren 30 van de vorige eeuw op in een Joods stadje
ergens in Polen. Zij is het vijfde kind van haar ouders en een
‘cadeautje’. De vrolijke Janina zorgt ervoor dat haar moeder Bertha het
verlies van haar zoon een plekje kan geven.
Maar dan wordt het oorlog en is de Joodse familie van Janina haar leven
niet meer zeker. Tijdens een razzia zorgt moeder Bertha met gevaar voor
eigen leven ervoor dat Janina, haar oogappeltje, uit handen van de
Duitsers kan ontsnappen. Tien jaar oud is ze en op de vlucht voor de
nazi’s.
In prettig leesbare stijl ontvouwt zich het verhaal van de familie Katz
voor de ogen van de lezer. In 1930 stappen we in en we lopen zo een
aantal jaren met de sympathieke familie mee. De omslag in sfeer wordt
voelbaar wanneer de oorlog nadert. De hoop eraan te ontkomen, de angst
dat de Duitsers toch ook hun stadje bezetten, de wanhoop als vader
weggevoerd wordt naar Siberië. De ontberingen worden heviger, maar ook
de sympathie voor deze familie groeit. Oma, die oersterke vrouw. Maar
ook Bertha, de moeder van Janina, die uiteindelijk de kracht heeft om
haar dochter bij haar vandaan te sturen, wetend dat het kind verloren is
als het bij haar blijft. Dat moment bracht het kippenvel op mijn armen…
Hoe moet het voelen voor een moeder om je kind bij je weg te sturen,
niet wetend of zij kans maakt te ontkomen, maar beseffend dat die kans
er helemaal niet is als ze bij je blijft. Wetend dat je zelf, samen met
je andere dochter, die kans dus ook niet hebt.
Het verhaal van Janina is krachtig en ontroerend. De foto’s die
verspreid door het boek staan, maken haar verhaal nog tastbaarder. Voor
mij werkt het bijzonder goed dat het verhaal is geschreven als een
roman. Op deze manier komt het harder binnen dan wanneer het bij een
journalistiek verslag was gebleven. Misschien dat het bij andere lezers
net andersom werkt, maar ik vind de keuze voor fictie, berustend op een
waargebeurd verhaal, een zeer goede.
‘Ren, Janina, ren!’ is een sterk portret van een bijzondere familie
geworden, maar geeft tegelijkertijd een boeiend beeld van de
Pools-Joodse gemeenschap in die donkere tijd in onze geschiedenis.