‘Mijn Poolse vader wilde na de oorlog niet terug naar huis’

Lech
Berichten: 4933
Lid geworden op: vr aug 19, 2011 12:30 pm

‘Mijn Poolse vader wilde na de oorlog niet terug naar huis’

Bericht door Lech » do okt 24, 2019 4:45 am

‘Mijn Poolse vader wilde na de oorlog niet terug naar huis’
Afbeelding
In het boek over haar vader haalt Miriam Guensberg de Poolse bevrijders uit de vergetelheid. Beeld Koen Verheijden

Miriam Guensbergs vader behoorde in de oorlog tot de vele Poolse bevrijders van Nederland. Altijd zweeg hij erover. In een boek vertelt z’n dochter het verhaal.
Orkun Akinci24 oktober 2019, 1:00

Weinig Nederlanders zijn bekend met het tragische lot dat Poolse bevrijders na de Tweede Wereldoorlog te wachten stond, zegt Miriam Guensberg. Vandaag verschijnt haar boek ‘Held zonder vaderland’ over haar inmiddels overleden vader, legerarts bij de Eerste Poolse Pantserdivisie. Dolek Guensberg kon over bijna elk onderwerp discussiëren. Maar hij zweeg als het over de oorlog ging. Alles wat pijnlijk was, slikte hij in. Zijn dochter noemt het een innerlijke vermanning, nodig om te kunnen overleven. “Als hij breuken in zijn pantser zou hebben toegestaan, kon hij niet de lieve, zachtaardige man zijn die hij was. Mijn vader moest een grens trekken. Je kunt zeggen dat hij een IJzeren Gordijn in zichzelf had opgetrokken.”


Ze herkent het van meer nazaten van Poolse strijders. De oorlog liet diepe wonden achter. Waar Britse, Amerikaanse en Canadese Geallieerden in eigen land als helden werden onthaald, gold dat niet voor de Polen. Op de Conferentie van Jalta was immers afgesproken dat hun land onder Russische invloedssfeer kwam. Guensberg: “Het Westen heeft Polen laten vallen. Dat was een bizarre ervaring voor de strijders. Ze gingen vechten in den vreemde. Alle landen werden bevrijd, behalve hun eigen land. Sommigen gingen terug, mijn vader peinsde er niet over zolang er een communistische regering zat. Daar kwam bij dat hij Joods was. De Duitsers hadden tijdens de oorlog zijn hele familie uitgemoord.”

Ereburgers

Guensberg schreef al eens een trilogie over de Poolse oorlogsgeschiedenis. Tijdens lezingen kwam ze erachter hoe weinig Nederlanders eigenlijk weten over het aandeel van de Poolse strijders in onze bevrijding. “Vroeg ik de zaal een schatting te maken van het aantal dat meevocht, kwamen de mensen niet verder dan 5000. Als ik dan vertelde dat het er een kwart miljoen waren en de Polen daarmee de vierde geallieerde macht vormden, zag ik de verbazing op de gezichten. Het heeft me niet gefrustreerd, wel gemotiveerd mijn schrijverschap in te zetten en het verhaal te vertellen.”

Want behalve in Breda, waar de bevrijders ereburgers werden en onder andere een Pools ereveld en oorlogsmuseum zijn gevestigd, kregen Dolek Guensberg en zijn makkers nergens in Nederland de erkenning die zij verdienden. “Mijn vader heeft daar altijd over gezwegen, zoals zovelen. Hij wilde zich geen slachtoffer van de geschiedenis voelen. Op een indirecte manier merkte ik het wel. Als we op school slechte cijfers kregen, kwam dat volgens hem door zijn Poolse of Joodse achtergrond. Het overdreven accent dat hij gebruikte, was een stil protest van hem. Mijn vader was hier wel gelukkig, maar hij miste zijn land en zijn familie.”

Voor haar boek reisde Guensberg naar haar vaders geboorteplaats Nowy Targ, om er te ontdekken op welke wrede wijze de Joodse bevolking er in 1942 binnen enkele uren was uitgemoord. “Ook daarover heeft hij altijd gezwegen. Achteraf had ik mijn vader zo veel meer willen vragen, maar als kind durf je dat niet. Hij is nu bijna dertig jaar dood. Het geheim achter zijn veerkracht ligt volgens mij in zijn familie. Hij groeide op in een warm nest, had het vaak over zijn oma. In hetzelfde jaar dat hij werd geconfronteerd met het drama dat zich in Nowy Targ had afgespeeld, werd hij verliefd op mijn moeder. Toen heeft hij een knop in zijn ziel omgezet.”

Wrang

In de Waalse kerk in Breda neemt eurocommissaris Frans Timmermans vanavond het eerste exemplaar van haar boek in ontvangst. Een mooie timing, nu her en der activiteiten plaatsvinden omdat Nederland 75 jaar vrij is. Maar is het tegelijkertijd niet wrang, juist omdat het Poolse aandeel zo weinig wordt onderkend? Guensberg: “Dit jaar zijn bij de herdenking in Arnhem de Polen voor het eerst genoemd. Stilaan ontstaat het besef. Maar ik vind het nog belangrijker dat in de geschiedenisboeken komt te staan hoe het is gegaan, zodat onze kinderen het op school al leren. Ik hoop dat mijn boek daaraan kan bijdragen.”


https://www.trouw.nl/binnenland/mijn-po ... ~bba37496/

Plaats reactie