Poolse regering opent aanval op rechters na ‘homovriendelijk

[bertvaneck]

Poolse regering opent aanval op rechters na ‘homovriendelijk’ vonnis
De Poolse regering heeft met ongekende spierballentaal vrijdag de aanval geopend op het Hoog­gerechtshof. Het Hof promoot volgens viceminister van Justitie Marcin Warchol ‘een totalitair systeem’ waarin rechters bepalen hoe gewone Polen moeten leven en waar ze in geloven.

Jenne Jan Holtland 15 juni 2018, 19:57


Leden van de LGBT-gemeenschap in Polen lopen een mars in Warschau. Foto EPA
De uitspraken komen op een gevoelig moment: begin juli zullen een kleine dertig rechters van het Hof vervroegd met pensioen worden gestuurd, waarna daar de weg open is voor politieke benoemingen.

Aanleiding voor de rel is een uitspraak van het Hooggerechtshof, donderdag, in het voordeel van een homorechtenorganisatie. Een printshop in Lodz had in 2016 geweigerd een logo te drukken voor het LGBT Business Forum. De drukker weigerde naar eigen zeggen, omdat hij uit overtuiging de homobeweging niet wil ondersteunen. De rechters vonden dat hij dat niet had mogen doen.

‘Het Hof verwoest de gewetensvrijheid’, zei Warchol. ‘Deze uitspraak is anti-vrijheid, anti-libertair, anti-burger.’

Homoseksualiteit ligt gevoelig in het zeer katholieke Polen. PiS voert weliswaar niet openlijk campagne tegen LHBT’ers, maar legt extreem-rechtse en veelal homofobe organisaties vaak geen strobreed in de weg. Homorechten-ngo’s klagen over een toenemend vijandig klimaat. Trouwen is er niet bij. Wel zijn er deze zomer gay prides in twaalf steden. De Warschause editie trok begin deze maand zeker 23 duizend deelnemers.

Met zijn aanval lijkt Warchol de geesten rijp te willen maken voor de omstreden personeelswisseling bij het Hof. Begin dit jaar sneerde al een andere viceminister, Lukasz Piebak, dat er altijd ‘zwarte schapen’ zullen zijn onder rechters. ‘Het is onze taak ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk zijn, en degenen die we aantreffen, te elimineren.’


De Poolse president Andrzej Duda Foto EPA
Dilemma
Op 3 juli wordt een wet van kracht die de pensioenleeftijd verlaagt van 70 naar 65 jaar. In totaal dreigen 27 rechters van het Hof dan op straat te komen, tenzij ze uitstel vragen (en krijgen) van president Andrzej Duda.

Het is een dilemma voor de rechters. Blijven zitten betekent meewerken aan iets dat alles wegheeft van een politieke overname. Vertrekken betekent de strijd opgeven. Ongeveer de helft heeft Duda om uitstel gevraagd.

De rechts-nationalistische regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) gaat bovendien het aantal rechters uitbreiden van 82 naar 120, zodat ze met nieuwe benoemingen het Hof aan haar zijde kan krijgen. Eerder lukte dat met het Constitutioneel Hof en de raad die nieuwe rechters benoemt.

Maandag brengt eurocommissaris Frans Timmermans een bezoek aan Warschau, in een nieuwe poging het Poolse kabinet op andere gedachten te brengen.

Bezoek Timmermans
Maandag brengt eurocommissaris Frans Timmermans een bezoek aan Warschau, in een nieuwe poging het Poolse kabinet op andere gedachten te brengen. Harde woorden, een reeks deadlines en een strafprocedure (‘artikel 7’) haalden tot nu toe niets uit. Mocht Polen niet buigen, dan wil Timmermans doorpakken met de artikel 7-procedure. De volgende stap is een hoorzitting waarin Polen zich moet verantwoorden tegenover de overige lidstaten. Aan het eind van de rit kan Polen het stemrecht in de EU worden ontnomen, maar daarvoor is unanimiteit nodig onder de lidstaten.

Een Ierse rechter verwees onlangs een zaak met een Poolse verdachte door naar het Europees Gerechtshof, omdat ze betwijfelt of hij in Polen een eerlijk proces kan krijgen. Ingewijden denken dat de Ierse kwestie Warschau voor het blok zou kunnen zetten. Uitspraak: halverwege juli op z’n vroegst.