De macht van Jaroslaw Kaczynski wankelt plotseling Jaroslaw Kaczynski in het Poolse parlement

Informatie over de Poolse politiek mag hier geplaatst worden.
Lech
Berichten: 4933
Lid geworden op: vr aug 19, 2011 12:30 pm

De macht van Jaroslaw Kaczynski wankelt plotseling Jaroslaw Kaczynski in het Poolse parlement

Bericht door Lech » ma mei 04, 2020 5:01 am

De macht van Jaroslaw Kaczynski wankelt plotseling
Afbeelding
Jaroslaw Kaczynski in het Poolse parlement. Beeld EPA


Jaroslaw Kaczynski, leider van de Poolse regeringspartij PiS, dreigt zijn machtsbasis te verliezen. Zijn parlementaire meerderheid en de overwinning bij de aanstaande presidentsverkiezingen lijken plotseling onzeker.

Ekke Overbeek4 mei 2020, 1:00

Wat een paar weken geleden nog ondenkbaar leek, is plotseling realiteit: de macht van Jaroslaw Kaczynski staat op de tocht. De Poolse leider wil per se dat de presidentsverkiezingen op 10 mei doorgaan, ondanks de corona-crisis. Als het parlement anders beslist, is hij de controle kwijt.

Kaczynski is de leider van Recht en Rechtvaardigheid (PiS), de grootste partij van het land die al bijna vijf jaar Polen regeert. Formeel is de PiS-leider alleen parlementariёr, maar in de praktijk komen de touwtjes van de macht samen op zijn bureau aan de Nowogrodzka-straat in Warschau. Hij beslist over het lot van premiers, ministers en ambtenaren. Zijn felste tegenstanders noemen hem zonder omhaal 'dictator’.

Vijf jaar lang wist Kaczynski op deze manier rivaliserende facties binnen zijn politieke alliantie (van PiS en twee conservatieve splinterpartijtjes) in evenwicht te houden. Tot twee weken geleden vicepremier Jaroslaw Gowin, leider van een van de twee partnerpartijtjes, in opstand kwam tegen de verkiezingsplannen. Gowin stapte ‘woedend’ uit de regering: “In plaats van te strijden tegen het coronavirus, zijn politici bezig met de datum van de presidentsverkiezingen”.

Beloftes en dreigementen
Opeens wankelt daardoor Kaczynski's macht. Gowin heeft een groepje medestanders die Kaczynski's meerderheid in het parlement kunnen maken of breken. “Gowins fractie telt achttien leden”, rekende Internetkrant OKO Press voor. “Vijf is genoeg om ervoor te zorgen dat de regering haar meerderheid verliest.” Volgens nieuwswebsite Onet worden Gowins parlementariёrs achter de schermen bewerkt met beloftes en dreigementen: een lucratief overheidsbaantje, of een bezoekje van het OM.

Kaczynski kan natuurlijk instemmen met uitstel van de presidentsverkiezingen, maar dan dreigt voor hem een debacle. De huidige president, Andrzej Duda, tekende vijf jaar lang omstreden wetten waarmee de PiS-leider naar eigen inzicht een ‘patriottisch’ en ‘soeverein’ Polen creёerde. Een nieuw verkozen president uit de oppositie, die dus niet aan PiS gelieerd is, kan presidentiёle veto’s uitspreken tegen wetten. Om die veto’s te verwerpen is een parlementaire meerderheid van zestig procent nodig. Die heeft Kaczynski niet.

Zolang president Duda dagelijks op tv verschijnt en zijn rivalen geen campagne kunnen voeren door de coronamaatregelen, staat hij op winnen. Maar dat kan snel veranderen. “Wat gebeurt er als straks een grote economische crisis uitbreekt en meer mensen ziek worden door corona?”, tekende de krant Gazeta Wyborcza op in PiS-kringen. “Hoe eerder de verkiezingen, hoe groter de kans op een overwinning.”

Stemmen per post
Daarom heeft Kaczynski haast. De Sejm, het Poolse parlement, moet deze week instemmen met verkiezingen per post. “De enige veilige manier van stemmen, is stemmen per post”, betoogde PiS-minister van gezondheidszorg, Lukasz Szumowski. Een onderminister van defensie is tot baas van de posterijen benoemd. Het drukken van miljoenen verkiezingspakketjes is in volle gang, hoewel de ‘postwet’ nog niet is aangenomen.

Oppositieleider Borys Budka, spreekt van een ‘schijnvertoning’. Polen in het buitenland kunnen nu niet stemmen, en bovendien wonen tienduizenden mensen niet op het adres waar hun stembiljet wordt bezorgd. Controle op fraude is problematisch. “In hun huidige vorm kunnen de Poolse presidentsverkiezingen niet als democratisch worden beschouwd”, concludeerde de OVSE eind april.

Kaczynski trekt zich al jaren niets aan van kritiek uit het buitenland. Maar nu dreigt het gevaar voor hem dus van binnenuit: de afvallige vicepremier Gowin heeft een herenakkoord met de oppositie gesloten: als er een meerderheid is om de verkiezingen te blokkeren, wil diezelfde meerderheid Gowin tot voorzitter van het parlement benoemen. In dat geval wankelen drie hoekstenen onder Kaczynski's macht: een trouwe president, een trouwe parlementsvoorzitter en een betrouwbare meerderheid.

Box: Slag om Hooggerechtshof
De PiS-partij onder leiding van Kaczynski probeert niet alleen het politiek bestel naar haar hand te zetten, ook probeert ze het Hooggerechtshof al jaren onder controle te krijgen. Dat gebeurde onder meer door de onafhankelijke voorzitter Malgorzata Gersdorf van het hof met vervroegd pensioen te sturen. Dat werd door grote demonstraties en protesten uit Brussel uiteindelijk voorkomen.

Donderdag liep Gersdorfs reguliere ambtstermijn af. Als tijdelijke opvolger werd Kamil Zaradkiewicz benoemd, een trouwe bondgenoot van regering en president. Gersdorfs definitieve opvolger zal worden gekozen op basis van een nieuwe wet, die een kleine groep regeringsgetrouwe rechters binnen het Hooggerechtshof in staat stelt om een van de vijf kandidaten voor te dragen die vervolgens door de president wordt benoemd. De Europese Commissie opende afgelopen week een strafprocedure tegen Polen vanwege deze wet.




https://www.trouw.nl/buitenland/de-mach ... ~b68da062/

Plaats reactie