Polen is het toneel van een groot Europees drama

Informatie over de Poolse politiek mag hier geplaatst worden.
Lech
Berichten: 4933
Lid geworden op: vr aug 19, 2011 12:30 pm

Polen is het toneel van een groot Europees drama

Bericht door Lech » ma mei 18, 2020 5:03 am

Polen is het toneel van een groot Europees drama
De conservatieve PiS heeft met steun van de kerk de Poolse rechtsstaat afgebroken. De wereld is afgeleid, terwijl een ‘Polexit’ dreigt, schrijft de Pools-Nederlandse kunstenaar Cyprian Koscielniak.
Afbeelding
Paasviering in een katholieke kerk in het dorp Odrzykon in Zuidoost-Polen
Foto Darek Delmanowicz/EPA

Heftige tijden, grote onzekerheden, angst en crisis. Dit zijn in Polen de trefwoorden van de dag. Afgelopen maandag 11 mei hadden we de eerste uitslagen kunnen verwachten van de presidentiële verkiezingen. Die kwamen helaas niet.

Afbeelding
Cyprian Koscielniak is schilder en illustrator, onder meer voor NRC.

Waarom die verkiezingen werden uitgesteld is niet eenvoudig uit te leggen. De coronalogica is slechts de oppervlakkige aanleiding voor deze toestand. De populisten van oud-premier Jaroslaw Kaczynski waren bang dat de crisis de populariteit van de huidige president Andrzej Duda in gevaar zou brengen. Een pandemie gevolgd door een economisch crisis bieden niet echt een garantie op herverkiezing.

De conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) had in verband met het virus schriftelijke verkiezingen voorgesteld: dat zou een snelle en effectieve methode zijn om PiS-kandidaat Duda te laten winnen. PiS heeft hem nodig omdat hij een volgzame figurant is, zonder ruggengraat. De ja-knikker van Kaczynski, die alles zal ondertekenen wat hem wordt voorgelegd.

Ondertussen is de nationale kiesraad buitenspel gezet. En de presidentiële tegenkandidaten van Duda bevinden zich allemaal in een mentale spagaat: doen we wel of niet mee aan deze farce? Gaan we met de maffia in zee, of gaan we voor een totale boycot?

Stel je voor: een voetbalwedstrijd waar om de vijf minuten de spelregels worden veranderd. Een keer spelen we tegen een team van elf, dan krijgt het andere team er vijf bij, terwijl bij ons drie spelers van het veld worden gestuurd.

Dit zou om te lachen zijn als de situatie in Polen niet zo ernstig was. Want sinds PiS in 2015 aan de macht kwam, is de partij begonnen met het stelselmatig uitschakelen van alle democratische instituties van de staat. En dat onder het motto: „We moeten opstaan, niet meer op onze knieën politiek bedrijven.” En: „We laten ons door niemand les lezen.”

Rondom dit soort leuzen werd een heel stelsel van politieke propaganda geconstrueerd. Er volgden wetten die een dramatische wending betekenden in de Poolse politiek richting het nationalisme. Er kwam een nieuwe interpretatie van de geschiedenis, een nieuwe cultuurpolitiek die de nationale trots en katholieke traditie centraal stellen.

Dat ging gepaard met xenofobie, homohaat, antigenderpropaganda. De PiS-kiezer, over het algemeen conservatief en lager opgeleid, vond dit een onbelangrijke wending. Zij waren sociaal omgekocht door slim bedachte financiële steun aan gezinnen, ter bevordering van geboortes. Met andere woorden: niks aan de hand zolang er brood op de plank komt.

PiS kon onbeperkt aan de staat sleutelen, naar de zin van Kaczynski. Een van de belangrijkste steunpilaren van dit regime is de Katholieke Kerk. Maar dat is geen verrassing. De Kerk krijgt gigantische financiële steun van Kaczynski in ruil voor de pro-PiS-propaganda vanaf de preekstoel. De ultraconservatieve mentaliteit van de Roomse potentaten was dagelijks te zien en te horen.

Kaczynski en zijn misdienaars hebben de hele structuur van een democratisch staat kapotgemaakt. Het Constitutioneel Hof, de Hoge Raad, rechtbanken en het Openbaar Ministerie – al deze instituties die de scheiding der machten moesten waarborgen zijn inmiddels overgenomen door partijfunctionarissen van PiS.

Rechters zijn al jaren het doelwit van brutale aanvallen in de media, geïntimideerd door een serie nieuwe wetten, die elke vorm van onafhankelijkheid bestrijdt en bestraft. De minister van Justitie, tegelijk de procureur-generaal, Zbigniew Ziobro, heeft vorig jaar op zijn ministerie een trollenfarm georganiseerd om de nog onafhankelijke rechters via sociale media kapot te maken.

Maar waar is dan de oppositie, vraagt iedereen zich natuurlijk af. De oppositie is verpulverd. Vijf jaar lang gedwongen om voortdurend op de spelletjes, onwettelijke, ongrondwettelijke acties, reglementaire trucjes van PiS te reageren. Na jaren van politieke misdaad en juridische stroperij kan de oppositie niet veel meer uitrichten. Het werk van het parlement onder de huidige regeringspartij is een festival van overtredingen, demagogie en onrecht.

Oud-premier en voormalig ‘Europees president’ Donald Tusk, de enige hoop van de oppositie, is de afgelopen vijf jaar kapotgemaakt door de staatspropaganda. Hij is zo met modder besmeurd, dat hij zelf besloot om niet mee te doen aan de presidentiële verkiezingen.

Om het beeld compleet te maken: in Polen is sprake van demoralisatie en corruptie van het publieke leven, criminalisering van de politieke verhoudingen en corruptie in de financiële en morele zin. De Hoge Raad en het Constitutioneel Hof zijn uitgeschakeld, rechters worden zwartgemaakt als ‘postcommunistiche kaste’. Ondertussen viert nepotisme hoogtij of simpelweg de ‘nomenclatura’ die we nog kennen uit communistische tijden.

Daarbij hebben allerlei neonazibewegingen vrij spel. Het woord ‘patriottisme’ heeft een onfrisse klank gekregen.

Polen is de paria van de Europese Unie. De wereld en Europa hebben nu geen tijd voor onze problemen. Daarom zijn rechtse katholieke nationaal-populisten, zoals Kaczynski (en in Hongarije Orbán), druk bezig de destructie van hun landen door te voeren, onder het voorwendsel van de coronacrisis.

De publieke tv in Polen kreeg twee maanden geleden een half miljard euro om op grote schaal propaganda te voeren. Maar ondertussen is er geen geld voor de gezondheidszorg, bijvoorbeeld.

Polen heeft bewezen dat we nog lang niet rijp waren om EU-lid te worden. In 25 jaar (1989 - 2015) heeft Polen veel bereikt om te tonen waar we willen horen. Maar helaas zijn de Europese waarden nog niet in ons dna opgenomen. Een paar jaar onder de macht van populisten heeft duidelijk gemaakt, dat de Poolse bevolking graag strak aan de teugel gehouden wil worden.

Het is ook duidelijk, dat de volgende stap van deze junta de ‘Polexit’ zou kunnen betekenen. Onder onze ogen voltooit zich een groot Europees drama.



https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/17/po ... a-a3999979

Plaats reactie