Pagina 1 van 1

Verkiezingen in Polen, ondanks corona: ‘Kandidaten omhelzen gewoon aanhangers’

Geplaatst: do jun 25, 2020 5:15 am
door Lech
Verkiezingen in Polen, ondanks corona: ‘Kandidaten omhelzen gewoon aanhangers’
Midden in de pandemie worden zondag in Polen gewoon presidentsverkiezingen gehouden. Geen probleem, zegt de president, die verkondigt dat Polen het virus heeft verslagen. Correspondent Jenne Jan Holtland over de stembusgang en de kandidaten die de massa opzoeken en ijverig handjes schudden.

Stieven Ramdharie23 juni 2020, 12:47
Afbeelding
Volgens Andrzej Duda, de huidige president van Polen, is het coronavirus verslagen in Polen.Beeld Getty Images

Hoe kan dat, verkiezingen terwijl het coronavirus nog gewoon rondwaart? Tot dinsdag waren bijna 33 duizend Polen besmet, het dodental staat op 1.359.
‘Ja, dat vragen meer mensen zich af. Er worden grote campagnebijeenkomsten gehouden waarop kandidaten hun aanhangers gewoon omhelzen en handen schudden. Ook wordt er geen afstand gehouden. Terwijl de risico’s groot zijn. Met Servië en Frankrijk (waar lokale verkiezingen werden gehouden, red.) is Polen een van de weinige landen in Europa die tijdens de coronacrisis gaan stemmen. De verkiezingen zouden eerst begin mei worden gehouden, vanwege de epidemie werden ze kort van tevoren uitgesteld.

‘Een plan van de rechts-populistische president Andrzej Duda, die haast heeft omdat hij nu goed scoort in de peilingen, om per post te stemmen haalde het eerst niet in het parlement. Kiezers die bezorgd zijn besmet te raken, mogen nu wel per post stemmen. Volgens de regering hoeven de verkiezingen geen probleem op te leveren. De regering zegt dat Polen, waar de lockdown ook is versoepeld, het virus achter de rug heeft en zelfs heeft verslagen. Met de nodige maatregelen, zoals afstand houden en desinfecteermiddelen op stembureaus, zou er gestemd kunnen worden. De vrees is alleen dat er niet gehandhaafd wordt. Dat merk je nu al in het openbaar vervoer: mensen houden zich niet strikt aan de regel dat je een mondkapje moet dragen.’

Nog even over dat relatief lage dodencijfer in Polen. Dat zie je ook in de rest van Midden-en Oost-Europa. Hoe kan dat, terwijl West-Europa zo zwaar is getroffen?
‘De snelle sluiting van de grenzen heeft veel geholpen, zeggen deskundigen. Landen als Polen, Slowakije en Tsjechië hadden hierdoor zo’n twee weken extra voor het virus toesloeg. Met vertraging kwam het coronavirus dit deel van Europa binnen. Het dodental van Polen valt relatief mee vergeleken met landen in West-Europa. Maar andere landen in Oost-en Midden-Europa hebben nog veel minder doden. Ook zijn er in deze landen maar een paar besmettingen per dag, terwijl Polen twee- tot driehonderd besmettingen per dag meldt. Ze hebben het virus dus nog niet echt verslagen.

ADVERTENTIE


‘Andere maatregelen, zoals het dragen van een mondkapje, hebben in dit deel van Europa ook geholpen. Zo kreeg Slowakije veel lof. De president gaf snel het goede voorbeeld door op televisie een mondkapje te dragen. Een populair verhaal dat je in deze landen veel hoort, onder andere in Hongarije waar ik woon, is dat een tbc-vaccin een rol heeft gespeeld bij het tegenhouden van het virus. Als je als kind met het BCG-vaccin bent ingeënt, zeggen mensen tegen je, zou je een grotere kans hebben tegen het virus. Dit vaccin was toen niet meer verplicht in West-Europa, maar wel in het oosten. Die theorie is niet wetenschappelijk bewezen (wel wordt er onderzoek naar gedaan, red.).’


Denk je dat de Polen, midden in deze pandemie, massaal naar de stembus zullen gaan?
‘Dat is een goede vraag. Nou is de opkomst in Polen altijd laag. Ik was de laatste dagen op reportage in het oosten van Polen, waar Duda ontzettend populair is. Daar begonnen de bewoners niet over het virus. Het lijkt of ze het virus zijn vergeten, nu de lockdownmaatregelen versoepeld zijn. Er worden ook weer kerkdiensten in het land gehouden. Bij kerken zie je buiten speakers, zodat de gelovigen naar de mis kunnen luisteren. Af en toe gaat het natuurlijk mis. Ik las gisteren over een bruiloft waar honderd man op afkwam. Daar raakten zes mensen besmet.

‘De verkiezingsuitslag zal afhangen van waar zondag de meeste kiezers gaan stemmen. Duda moet het naast het oosten ook hebben van het platteland. Zijn grootste tegenstander, de centrum-rechtse burgemeester van Warschau, Rafal Trzaskowski, moet het hebben van de grote steden en het westen van het land. Duda probeert het verschil te maken door onder meer de kleine steden aan te moedigen om massaal te gaan stemmen. Voor kleine stadjes onder de twintigduizend inwoners is nu een wedstrijd uitgeschreven: wie de grootste opkomst haalt, krijgt een gratis brandweerwagen van het ministerie.’

Duda is omstreden in de EU. Wat zijn volgens jou zijn kansen op een herverkiezing?
‘Hij staat nog altijd bovenaan in de peilingen, maar er zal zeker een tweede ronde nodig zijn omdat niemand meer dan 50 procent zal halen. In de peilingen voor de tweede ronde gaat hij nu nek aan nek, en er wordt rekening mee gehouden dat oppositiekandidaat Trzaskowski hem in een tweede ronde kan verslaan. Het centrum-rechtse Burgerplatform had aanvankelijk een vrouw als kandidaat, maar zij deed het niet goed. Toen werd Trzaskowski naar voren geschoven.

‘De regering probeerde Trzaskowski te dwarsbomen door hem ertoe te verplichten honderdduizend handtekeningen op te halen van kiezers die zijn kandidatuur steunden. In plaats daarvan haalde hij binnen vijf dagen 1,6 miljoen handtekeningen op, wat zijn campagne een boost gaf. Trzaskowski is charismatisch, hij praat vlot en doet het goed bij jonge kiezers. Als Duda verliest, heeft zijn PiS-partij echt een probleem. De president heeft vetorecht, en kan controversiële plannen torpederen.’

Afbeelding
Ik begrijp dat de rechten van lhbti’ers, een kwestie die in andere Europese landen amper speelt, een zeer grote rol speelt in deze verkiezingen. Wat is er aan de hand in Polen?
‘Klopt. Met de economische gevolgen van de coronacrisis behoort het zelfs tot de twee belangrijkste onderwerpen. Trzaskowski bedacht als burgemeester van de hoofdstad een plan dat voorzag in meer aandacht voor lhbti’ers en betere seksuele voorlichting. De regering, die daar niets van moest hebben, sprong daar meteen op.

‘Duda greep het onderwerp dankbaar aan en zegt zelfs dat de lhbti-ideologie gevaarlijker is dan indertijd het communisme. Ook in de rest van het land werd er fel gereageerd. Andere steden namen een resolutie aan waarin ze zich vrij verklaarden van lhbti-rechten. Het wordt een gevaarlijke ideologie genoemd, eentje die zou aanzetten tot pedoseksualiteit. Veel Polen zijn conservatief en katholiek en Duda hoopt dat dit onderwerp hem stemmen zal opleveren. Maar volgens de peilingen zal het niet genoeg zijn. Beide kandidaten hebben de kiezers in het midden nodig.’

Duda brengt woensdag onverwacht een bezoek aan president Trump. Een handige zet om nog meer stemmen binnen te halen?
‘Het bezoek zal zeker niet in zijn nadeel werken, al kun je je afvragen of de uitnodiging van Trump - zo kort voor de verkiezingen - geen bemoeienis is met de verkiezingen. De Poolse regering hoopt dat de VS een deel van de Amerikaanse troepen die Trump wil terugtrekken uit Duitsland, zal stationeren in Polen. Dat zou Duda’s campagne goed doen.

‘Polen is erg pro-Amerikaans, zeker nu ze overhoop liggen met de EU. Duda in het Witte Huis zou een krachtig beeld zijn. Hij is de eerste buitenlandse leider die sinds de pandemie wordt ontvangen in het Oval Office. Trump en Duda kunnen het persoonlijk en politiek goed met elkaar vinden. Trump kan het waarderen dat Polen, in tegenstelling tot lidstaten als Duitsland, wel voldoet aan de Navo-norm voor defensie-uitgaven.’



https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... ~b66adede/