Bij de grensovergangen tussen Polen en Oekraïne staan kilometerslange rijen: ‘Maar de Poolse hulp is overweldigend’
Het aantal Oekraïense vluchtelingen aan de Poolse grens blijft maar toenemen, ziet onze correspondent Arnout le Clercq.
Een Oekraïense vrouw zoekt naar spullen die ze voor haarzelf en haar kinderen kan gebruiken uit een berg gedoneerde spullen bij de Poolse grensplaats Medyka. 'Polen houdt rekening met vijf miljoen vluchtelingen', zegt Oost-Europa-correspondent Arnout le Clercq.Beeld Bryan Woolston / Reuters
Arnout, waar ben je nu?
‘Ik ben nu bij het grensplaatsje Krościenko, een van de zuidelijkste punten van de Pools-Oekraïense grens. Het is een van de acht grensovergangen en ligt midden in het Bieszczady-gebergte. Normaal is er maar een grensovergang waar je te voet overheen kan, nu zijn ze alle acht opengesteld door de Poolse regering. Dat was ook wel nodig, want aan de Oekraïense kant van de grens staan kilometerslange wachtrijen, begrijp ik.’
Hoe is het aan de Poolse kant van de grens?
‘Hier zijn veel mensen die gevluchte Oekraïners komen ophalen. Vrienden en familie, maar ook vrijwilligers. Er zijn opvangpunten waar mensen voedsel, drinken en medische hulp kunnen krijgen.
‘Je bent in het hart van Europa en je ziet grote groepen Europese vluchtelingen. En het worden er alleen maar meer. De druk op de grenzen neemt toe. In het etmaal voor vrijdag vluchtten er volgens de Poolse autoriteiten 30 duizend mensen, zaterdagmiddag waren dat er 120 duizend. En dan zie ik nu voornamelijk vrouwen en kinderen de grens over komen, omdat mannen tussen de 18 en 60 Oekraïne niet meer mogen verlaten. Het systeem piept en kraakt, maar houdt het nog. Polen houdt rekening met vijf miljoen vluchtelingen. Op een bevolking van 40 miljoen mensen zou dat ontzettend ingrijpend zijn.
‘De Poolse regering heeft het de Oekraïners makkelijker gemaakt. Beperkende maatregelen zoals paspoorten en een vaccinatiebewijs zijn vervallen. De bottleneck lijkt echt te zitten bij de Oekraïense grenswacht. De meeste vluchtelingen die ik spreek hebben er minstens een etmaal over gedaan om over de grens te komen.’
Wat vertellen de mensen die je spreekt?
‘Ze zijn heel bang. Ze hebben hun have en goed achtergelaten en alleen noodzakelijke spullen meegenomen. En soms dat niet eens.’
‘Er wonen in Polen een miljoen Oekraïners, als je de seizoensarbeiders meerekent nog meer. Dus veel vluchtelingen hebben familie hier. Maar er zijn er ook genoeg die nog zonder plan vertrokken zijn. Zij worden opgevangen aan de grens. Het idee is dat ze Polen verder ingaan en dan komt de opvang op de schouders van de lokale bevolking terecht.
‘De hulp van de Poolse bevolking is overweldigend. Sociale media staan vol met initiatieven om voedsel, water, kleding en een verblijfplaats aan te bieden. De solidariteit is enorm.’
Hoe komt dat, denk je?
‘Je ziet de solidariteit op meer plekken, bijvoorbeeld ook in Moldavië. Zelfs president Viktor Orbán van Hongarije, die altijd ferme standpunten over migratie bezigt, heeft gezegd dat Oekraïners daar worden opgevangen.
‘Toch is de solidariteit hier in Polen wel heel sterk. Oekraïne is een buurland. Er is een groot gedeeld verleden, ook met zwarte bladzijden. Landen in Centraal- en Oost-Europa zijn toch altijd heel wantrouwend ten opzichte van Russische agressie.
‘Er is hier ook veel onrust, want de oorlog komt heel dichtbij. Met alle vluchtelingen ís die zelfs al hier. Polen mag dan tot de EU behoren, niemand weet waar Poetin nog meer toe in staat is. Als je Polen vraagt hoe de toekomst eruitziet, zeggen ze: ‘Ik weet het niet, want ik ben Poetin niet.’ Ik sprak een man die zijn koffer al klaar heeft staan. ‘Als je bij de grens woont, moet je altijd klaar zijn om te vertrekken’, zei hij.
‘Polen hebben zelf al vaak genoeg moeten vluchten. Ze vinden het daarom niet meer dan logisch om nu Oekraïense vluchtelingen te helpen.’
Zijn Poetingezinde presidenten in jouw regio omgeslagen, wat betreft hun houding tegenover het Kremlin?
‘Miloš Zeman van Tsjechië was notoir pro-Rusland. Hij is 180 graden gedraaid. Hij heeft gezegd dat hij zich vergist heeft, en heeft Poetin een idioot genoemd. De aanvallen veroordeelt hij scherp en hij heeft geopteerd voor de scherpst mogelijke sancties. Hij zei donderdag rond lunchtijd al dat we zo snel mogelijk met het betaalsysteem Swift moeten stoppen.
Orbán is een ander verhaal. Hij zegt aan de ene kant dat Hongarije de EU en de Navo steunt. Maar hij zegt ook dat het niet aan Hongarije is om verder te gaan dan dat. Hij is huiveriger voor harde stellingnames d andere regeringsleiders in Europa.
‘Orbán heeft Poetin ook nodig. Hij was drie weken geleden nog in Moskou om over gas te praten. Hij houdt de gasprijzen kunstmatig laag, maar hij wil niet dat die straks vlak voor de aanstaande verkiezingen door het dak gaan. Dat kost hem stemmen. Daarmee heeft Orbán ook een heel groot binnenlands probleem.’
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... ~b3c388ab/
