06 juni 2012 - 14:00 uur
Poolse motorrijders die regelmatig de route van de Poolse Pantserbrigade afleggen. Jan Slezak (helemaal rechts) kind van een Poolse bevrijder, begeleid hen in Nederland.
Na de landingen in Normandië in juni 1944 vochten Polen met de geallieerden voor de bevrijding van West Europa. In Nederland streden zij in Zeeuws-Vlaanderen, West Brabant, in de slag om Arnhem en in Groningen en Drenthe. Breda werd op 29 oktober 1944 door de Eerste Poolse Pantserdivisie bevrijd.
De route die de Poolse Pantserbrigade aflegde bij de bevrijding van Nederland.
De grote tragiek van deze Poolse bevrijders was dat zij in 1945 niet terug konden keren naar hun geboorteland. Nederland mocht dan wel bevrijd zijn, Polen was door Rusland onder de voet gelopen en bij terugkeer in Polen liepen de Poolse soldaten het risico gevangen te worden genomen. Het communistische bewind in Polen zat bepaald niet te wachten op Poolse soldaten die de Poolse regering in Britse ballingschap als legitiem gezag aanvaardden. Zo kon het gebeuren dat de jonge mannen die zulke grote offers hadden gebracht, voor hun eigen vaderland, maar ook voor de vrijheid van Frankrijk, België en Nederland, zélf nooit de vrijheid in hun eigen land konden ervaren.
Tijdens de opmars van troepen vanuit Normandiё zijn er opnames gemaakt door een Poolse filmverslaggever. Deze film Idziemy, wat betekent 'Wij gaan' is nu te zien in het Museon.
Ook vertellen twee kinderen van oudstrijders hun persoonlijke verhaal over hun Poolse vaders en wat dat voor hen betekent.
Wadec Salewicz is de oudste zoon van een Poolse bevrijder. Zijn ouders zijn direct na de oorlog getrouwd en kregen vijf kinderen. In het begin vertelde zijn vader heel weinig over de oorlog, maar toen hij ouder werd begon hij iets meer te vertellen. Wadec is vanaf 1980 regelmatig op bezoek gegaan bij familie in Polen. Na de dood van zijn vader is Wadec bestuurslid geworden van de 1e Poolse Pantserdivisie en is hij in het Generaal Maczek Museum vrijwilliger geworden.
Wadec Salewicz tijdens de herdenking op 29-10-2011 in Oosterhout
Jan Slezak is een zoon van een veteraan van de 1e Poolse Pantser divisie. Jan: "Mijn vader heb ik nooit over de oorlog horen praten, behalve tegen zijn vrienden, maar dat ging vanzelfsprekend in het Pools, zodoende hadden wij geen weet van wat hij had meegemaakt en misschien was dat wel zijn bedoeling, om ons daar niet mee te confronteren.
Mijn vader is na de oorlog maar twee keer terug geweest bij zijn familie. Zijn moeder leefde nog en woonde bij haar dochter, de zus van mijn vader, in een klein dorpje in het midden van Polen."
Jan heeft de contacten met zijn Poolse familie hersteld en heeft regelmatig contact met een oom en tante, die hem als hun zoon beschouwen. Daarnaast heeft Jan heeft ook contacten met een club Poolse motorrijders die om de twee jaar een tocht naar Normandiё organiseren, waar vandaan ze de route volgen die generaal Maczek met zijn pantserdivisie heeft gereden bij de bevrijding in 1944.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Programma:
14.00 – 14.40 interviews van Wadec Salewizc en Jan Slezak
14.50 – start van de film Idziemy
http://www.museon.nl/nl/node/7026?delta=0