morningafterpil
De conservatieve regeringspartij PiS heeft de toegang tot de morningafterpil in Polen beperkt. Een groep artsen organiseert zich nu om vrouwen die er een nodig hebben toch eenvoudig aan de pil te helpen.
Roeland Termote
23 augustus 2017
Toen de Poolse regering besloot vanaf eind vorige maand de toegang tot de morningafterpil te beperken, reageerde psychiater Aleksandra Krasowska ontsteld. Het regerende Recht en Rechtvaardigheid (PiS), een partij met een grote conservatief-katholieke achterban, bepaalde dat de noodpil alleen nog verstrekt mag worden op doktersvoorschrift.
Dat beperkt het gezondheidsrisico van de pil, volgens de regeringspartij. Critici zien een ideologisch geïnspireerde maatregel die vrouwen afschrikt om een middel te kopen dat veilig genoeg is.
Nadat minister van Volksgezondheid Konstanty Radziwill, zelf een arts, verklaarde dat hij de pil „zelfs in geval van verkrachting niet zou voorschrijven”, besloot Krasowska in actie te komen. De minister beriep zich op een juridische clausule die Poolse artsen kunnen inroepen bij ingrepen die niet in overeenstemming zijn met hun geweten. „Nou”, zegt Krasowska, gespecialiseerd in seksuologie: „mijn persoonlijke gewetensclausule zegt juist dat het onmogelijk is in zo’n geval geen morningafterpil voor te schrijven.”
Vorig jaar gingen vrouwenactivisten in Polen de straat op om ervoor te zorgen dat de abortuswetten, die al heel streng zijn, niet strikter werden.
Dokters voor vrouwen
Krasowska richtte een Facebook-groep en een website op: Lekarze Kobietom, Dokters voor Vrouwen. Via die pagina’s brengen Krasowska en enkele collega’s vrouwen in contact met dokters die beloven niet moeilijk te doen bij het voorschrijven. Bovendien zouden ze een zo klein mogelijke vergoeding in rekening brengen. „Zij checken of de patiënt ademt en gezond is, maar daar houdt het op”, zegt Krakowska. „Het belangrijkste is dat de vrouw zich comfortabel voelt. We willen vermijden dat vrouwen denken dat ze de morningafterpil moeten kopen op het internet.”
Lekarze Kobietom treedt in een lange traditie van Polen die creatieve omwegen verzinnen rond wetten waar ze het niet mee eens zijn. Ander bekend voorbeeld zijn groepen die Poolse vrouwen aan abortussen helpen in Duitsland, waar de wetgeving veel minder strikt is.
“Ik ben overtuigd dat een meerderheid van artsen tegen is.”
Psychiater Aleksandra Krasowka
De Poolse regels voor het verkrijgen van de morningafterpil waren voor de wetswijziging vergelijkbaar met die in een meerderheid van EU-lidstaten. Nadat het Europese Geneesmiddelenbureau (EMA) EllaOne, de meest verkochte morningafterpil in Polen, als voldoende veilig had bestempeld, was die sinds april 2015 verkrijgbaar over de toonbank.
Volgens PiS vormt de pil, die de eisprong uitstelt en werkt tot vijf dagen na onbeschermde seks, toch een gezondheidsrisico. Ook zou ze gebruikt kunnen worden om abortus te plegen. Minister Radziwill schermde bovendien met gevallen van meisjes zo jong als vijftien die de morningafterpil meerdere keren per maand zouden nemen.
Tegen wil van de bevolking
De regeringspartij gaat zo in tegen de wil van de bevolking: 57 procent van de ondervraagden in een recente peiling bleek tegen de voorgestelde verandering. En, zegt Krasowska: „Ik ben overtuigd dat een meerderheid van artsen tegen is.”
Lekarze Kobietom publiceerde inmiddels een digitale kaart van meer dan 100 locaties waar je artsen kan vinden die je aan een voorschrift helpen. „De meeste dokters komen uit Warschau en andere grote steden”, zegt Krasowska. In meer conservatieve provinciesteden kan het moeilijker zijn om iemand te vinden. Bovendien heerst angst onder collega’s. „Een arts in opleiding vertelde me dat ze wilde wachten tot na haar eindexamen om zich aan te sluiten bij de actie. Ze was bang van de examencommissie.”
Ook patiënten zijn bevreesd. „Veel vrouwen zochten contact nog voor de wet van kracht werd: ze dachten dat de pil al niet meer beschikbaar is en durfden niet naar de apotheek te gaan.”
De details van de wet zijn niet het enige waarover onduidelijkheid heerst bij haar patiënten. „Het gebeurt weleens dat vrouwen mij vragen wat precies de symptomen van zwangerschap zijn”, zegt Krasowska. „Daaruit blijkt dat we een probleem hebben met seksuele voorlichting in het algemeen. Weet je wie mij voorlichting gaf? De nonnen.”
In oktober 2016 moest PiS, na vrouwenprotesten in het hele land, een ander controversieel wetsvoorstel afvoeren, dat de strikte Poolse abortuswet beoogde aan te scherpen. Krakowska maakt zich zorgen over de toekomst, zegt ze: „vrouwen in Polen zijn bang dat deze maatregel niet de laatste stap is.”
morningafterpil
Re: morningafterpil
Dit past bij het beleid van de erg rechtse regering die op dit punt de kerk volgt.