Iwona Bielecka is ruim zestien jaar psychotherapeut in Deurne. De Poolse psychologe verhuisde eind jaren tachtig naar Brabant. De laatste jaren wordt haar praktijk overspoeld door Polen. ,,Ik moet de rem er op zetten, anders lopen mijn wachtlijsten op tot twee jaar."
Daphne Broers 06-01-19, 12:00 Laatste update: 14:20
Aan het einde van de gang kijkt een roodharige kater nieuwsgierig de hoek om. Zijn baasje Iwona Bielecka (58) grinnikt. ,,Vroeger was Tygrys mijn assistent. Als ik iemand in de spreekkamer had die heel verdrietig was, begon hij voor de deur te miauwen. Kreeg hij de kans om naar binnen te glippen dan sprong hij meteen bij de cliënt op schoot en begon kopjes te geven. Om te troosten."
Inmiddels is Tygrys elf jaar en met pensioen, vertelt Iwona terwijl ze een stuk taart neerzet. Maanzaadtaart, om precies te zijn. ,,Dat is een Poolse traditie rondom de kerstdagen. Een van de weinige kersttradities die ik in ere houd."
Polen. Het zal deze ochtend niet de laatste keer zijn dat haar geboortegrond ter sprake komt. Ze woont inmiddels al langer in Nederland dan in Polen, maar het land blijft tot op de dag van vandaag door de vezels van haar leven lopen.
Wie Iwona Bielecka (spreek uit: Ivonna Bjieletska) belt, krijgt twee welkomstboodschappen. Eentje in het Nederlands en een in het Pools. Ze is de enige psycholoog en psychotherapeut in het zuiden van Nederland die Pools spreekt, vertelt ze in haar praktijk in hartje Deurne. Sinds ze jaren terug 'ontdekt' werd door verwijzers wordt ze overladen met Poolse aanmeldingen. ,,Ooit krijg ik er zo drie nieuwe cliënten op een dag bij." Ze moet er inmiddels geforceerd de rem op houden. ,,Ik kon de toeloop niet aan. Anders zouden mijn wachtlijsten oplopen tot twee jaar. De problematiek is ook vaak erg belastend. Ik liep er uiteindelijk zelf bijna een burn out van op. Toen heb ik het in moeten perken."
Iwona behandelt onder meer persoonlijkheidsproblematiek, angsten, depressies en ze geeft relatietherapie. Ook is ze supervisor voor andere therapeuten in opleiding. Ze werkt samen met een praktijk van psychiaters in Helmond en heeft regelmatig overleg met huisartsen in de regio. Het merendeel van haar cliënten is Nederlands en een aanzienlijk deel is Pools.
Iwona krijgt veel te maken met jonge Poolse vrouwen die uit een gezin komen waar alcoholmisbruik een grote rol speelde. ,,Ze zijn getraumatiseerd, door hun ouders verwaarloosd, hun partner hier is ook aan de drank en ze worden daarnaast vaak mishandeld. Dit is bijna standaard het verhaal, helaas. Ze proberen hier een nieuwe kans te krijgen maar zijn erg afhankelijk van de man en ondernemen zelf weinig om iets op te bouwen."
Omdat ze veel vrouwen met soortgelijke problemen in haar praktijk had, koppelde ze hen aan elkaar in twee therapiegroepen. ,,Ik probeer hun eigen kracht aan te boren. Ik vraag ze wat ze zelf eigenlijk willen, waar ze over dromen en hoe ze dat kunnen bereiken. Ik stel mezelf als voorbeeld waar ze misschien hoop uit kunnen halen: mijn durf was mijn kracht."
Het probleem is dat veel Poolse mensen niet zo veel durven. ,,Ze zijn bang om voor hun eigen ontwikkeling te kiezen. Ze hebben het idee dat ze in Polen moeten laten zien dat ze het gemaakt hebben en daarom gaan ze voor korte termijn winst. Voor financieel welzijn, in plaats van persoonlijke groei. Daarom stimuleer ik iedereen in mijn praktijk om er op uit te gaan en om zichzelf te ontwikkelen. Er zijn genoeg kansen hier in de zorg en de techniek. Maar soms hebben mensen weinig te kiezen door hun situatie hier of in Polen. Dan blijft over te moeten overleven en daar zijn Poolse mensen goed in."
Straaljagerpiloot
Over haar eigen leven in Polen zou ze boeken vol kunnen schrijven, vertelt ze met een glimlach. Iwona werd geboren in Biala Podlaska, een stad bij de grens met Wit-Rusland. Als ze drie jaar is, verhuist ze met haar ouders naar een kazerne in het midden van het land, waar Iwona's vader als straaljagerpiloot voor het leger gaat werken.
De kazerne ligt geïsoleerd in de bossen en Iwona groeit er op met andere 'luchtmachtkinderen'. ,,Een paradijs was het daar. Echt prachtig. We konden er uren spelen en waren één grote familie." Op de kazerne wordt ze ook besmet met de passie voor vliegen. Veertien was ze toen ze haar eerste solovlucht in een zweefvliegtuig aflegde. Op de middelbare school is ze vastberaden om beroepspiloot te worden, maar wordt afgewezen op haar ogen. ,,Min één had ik, de eisen waren heel streng toen. Echt een drama."
Ze zet haar zinnen vervolgens op een studie psychologie en stort zich op het toelatingsexamen voor de universiteit van Warschau, als haar moeder omkomt bij een gasexplosie in de bank waar ze werkte. ,,Ze was nog maar veertig jaar. Het was een hele strenge winter dat jaar en ze vertelden ons dat er een leiding kapot was gevroren. Haar dood was een soort bom in ons gezin, mijn vader was tijdenlang de weg kwijt en ik zat midden in mijn eindexamenjaar en moest extra studeren voor dat toelatingsexamen. Dat was heel zwaar allemaal."
Wonder boven wonder haalt ze het examen en wordt ze aangenomen op de universiteit waar ze klinische psychologie gaat studeren. Uiteindelijk rondt ze die studie met de nodige hindernissen in vijf jaar af. Halverwege haar opleiding raakt ze zwanger en daarnaast krijgt Polen een staatsgreep voor de kiezen. In 1988 verhuist ze vanwege de liefde naar Nederland. Naar de Helmondse wijk Rijpelberg om precies te zijn.
,,Van Warschau naar Helmond, dat was echt een cultuurshock." Ze glimlacht. ,,Ik vond het een zware tijd. Als de buren me zagen aan komen dan liepen ze gauw naar de andere kant van de straat. Achteraf denk ik dat ze bang waren omdat ze geen Engels spraken. Maar in die dagen was ik er van overtuigd dat niemand iets met me te maken wilde hebben in mijn woonwijk. Op de vrije school waar mijn kinderen zaten werd ik wel door de lieve mensen omarmd."
Vluchtelingenvrouwen
De ommekeer kwam toen ze ging werken en studeren en Nederlands leerde spreken. Via een baan bij het consultatiebureau voor alcohol en drugs belandde ze bij het Riagg in Roermond en later bij GGZ in Helmond waar ze onder andere vluchtelingenvrouwen begeleidde.
Uiteindelijk combineerde ze die laatste baan met het opzetten van haar eigen praktijk in Deurne, waarmee ze in 2002 van start ging. ,,Nu doe ik alleen de praktijk nog. Het werd te veel een race." Niet dat ze het nu niet druk heeft. Steeds meer taken van de psychiatrie die eerst onder de ggz vielen, belanden op het bord van vrijgevestigde therapeuten zoals Iwona. ,,De problematiek wordt steeds complexer en zwaarder. Ook ben je veel tijd kwijt met administratie. Dan heb je cliënten net een beetje te lang geholpen en dat wordt dan afgestraft met een boete. Niet echt motiverend. Van de andere kant: vergeleken met andere landen is het systeem van de geestelijke gezondheidszorg in Nederland gewoon heel goed."
https://www.ed.nl/de-peel/psychologe-iw ... ~a8b7ab90/