In kolenminnend Polen slaat de twijfel over de mijnbouw toe

Nieuws uit niet Poolse media
Lech
Berichten: 4935
Lid geworden op: vr aug 19, 2011 12:30 pm

In kolenminnend Polen slaat de twijfel over de mijnbouw toe

Bericht door Lech » di aug 06, 2019 4:59 am

In kolenminnend Polen slaat de twijfel over de mijnbouw toe
De Poolse regering blijft de kolenindustrie promoten. Maar groene energie wordt ook in Polen een serieus alternatief, en lang niet iedereen juicht om de uitbreiding van de mijnbouw.
Afbeelding


Afvalberg bij de kolenmijn van Szczyglowice. ©Piotr Malecki/Panos Pictures



De Poolse premier Mateusz Morawiecki was helder toen hij eerder dit jaar in Brussel het plan torpedeerde om de EU in 2050 CO2-neutraal te maken. “Wij willen concreet weten hoe landen die de hoogste kosten hebben voor het transformeren van hun industrie en energievoorziening worden gecompenseerd voor die kosten.” Kortom: wij stoken op kolen. Als de rijke landen van West-Europa dat anders willen, moeten ze maar betalen.


De voormalige Oostbloklanden krijgen al jaren miljardensteun om hun energiesector te moderniseren. Niettemin komt in Polen onveranderd tachtig procent van de elektriciteit van kolen. De steun loopt grotendeels via het European Trading Scheme (ETS) waarbij uitstootrechten worden verhandeld. Simpel gezegd: bedrijven moeten voor elke ton CO2 die ze uitstoten een ETS-certificaat overleggen. Een groep Oost-Europese lidstaten krijgt gratis ETS-certificaten die ze aan hun elektriciteitsbedrijven mogen geven als die investeren in schonere energie.


Maar ze kunnen er ook iets anders mee doen. Zo heeft de Poolse schatkist deze zomer al anderhalf miljard euro verdiend met de verkoop van deze emissierechten. Geld dat goed te gebruiken is. De regering heeft in de aanloop naar de parlementsverkiezingen van dit najaar voor tien miljard euro aan sociale uitgaven beloofd. Alle geld om deze beloftes te betalen, is welkom.
Afbeelding

Partijbelang dicteert ook de energie- en milieupolitiek. Ongeveer honderdduizend mensen zijn direct of indirect afhankelijk van de kolenindustrie. Een niet te versmaden en goed georganiseerd electoraat. Energiebedrijven van de staat investeren miljarden in de bouw van nieuwe kolencentrales. “We hebben de komende jaren miljoenen tonnen extra steenkool nodig. Daarom moeten we voor 2027 een nieuwe mijn bouwen”, beloofde de onderminister van energie dit voorjaar.


Overstromingen en smog


En niet alleen een steenkoolmijn: staatsbedrijf PGE werkt aan een nieuwe bruinkoolconcessie. “Alles wat je hier ziet, gaat verdwijnen”, zegt Zbigniew Zasina, terwijl zijn wijsvinger de horizon van het glooiende landschap van Janow volgt, een plattelandsgemeente in Silezië, in het zuidwesten van Polen. Akkers, weiden, bossen en dertig gehuchten moeten plaatsmaken voor een kilometers brede en honderden meters diepe bruinkoolgroeve. “Drieduizend mensen worden gedwongen te verhuizen.” Boer Zasina is een van hen. Hij houdt koeien en verbouwt hun voer zelf. Jarenlang heeft hij geïnvesteerd in zijn familiebedrijf, nota bene met EU-subsidies. “Nu moet alles weg?”, vraagt hij bitter. Samen met andere agrariërs uit Janow en omliggende dorpen vecht hij tegen het staatsbedrijf. Tot nu toe hebben ze de investering kunnen tegenhouden. “Maar dat kan snel veranderen”, weet hij. “Dan ben ik alles kwijt, want met de schadevergoeding kan ik geen nieuw bedrijf opzetten.”
Afbeelding

Het boerenverzet is economisch gemotiveerd, maar dat niet alleen. “Kolen zijn niet van de 21ste eeuw. We moeten over op alternatieve energiebronnen”, vindt de veehouder. Dat denken steeds meer mensen. Overstromingen, hittegolven en de smog die Poolse steden ’s winters in een bruine kolenwalm hult hebben het milieubewustzijn de laatste jaren doen toenemen.


Grootste vervuiler van Europa


Zelfs daar waar men leeft van de kolen, knaagt de twijfel. Zoals op het piepkleine gemeentehuis van Rzasnia. Rzasnia is rijk dankzij de bruinkool. Zo rijk, dat de gemeente vorig jaar twee miljoen euro moest afdragen aan de staat. Ruim twintig kilometer verderop staat de bron van deze rijkdom, de grootste bruinkoolcentrale van Europa, tevens de grootste vervuiler van het continent. De rookpluimen zijn zichtbaar aan de horizon. Daartussen gaapt een door de mens gemaakte kloof.


Al jaren ziet burgemeester Tomasz Stolarczyk hoe uitgegraven zand en steen een hoge berg vormen naast zijn dorp, liefst 1400 hectare groot. Daarvoor krijgt de gemeente geld. “Maar dat geld wordt duur betaald”, zegt de 53-jarige burgemeester. Toen hij zeventien jaar geleden aantrad, was hij nog onverdeeld positief over de bruinkool. Nu ziet hij de nadelen. “De grondwaterspiegel is steeds lager en mensen worden vaker ziek; problemen met de keel, de bloedsomloop of het hart.”


Met het geld uit de bruinkool subsidieert de burgemeester nu alternatieve energiebronnen. Bijna alle huizen in het dorp naast het bruinkoolgat hebben zonnepanelen; op het dak, in de tuin, of als afdakje boven de voordeur.


Verkiezingsjaar


Wat enkele jaren geleden het geluid van een marginale milieubeweging was, is steeds meer gemeengoed aan het worden. Zeker nu ook economische argumenten steeds vaker in het voordeel van groene energie uitvallen. Windenergie is de afgelopen jaren goedkoper geworden dankzij efficiëntere turbines. Kolen daarentegen worden duurder. Staatsbedrijf PGG moet steeds dieper delven en daardoor hogere kosten maken om ze aan de oppervlakte te krijgen. Bovendien krijgt Polen ieder jaar minder gratis ETS-certificaten, terwijl de prijs voor de emissierechten stijgt. In dit verkiezingsjaar compenseert de regering de hogere stroomprijzen nog, maar volgend jaar gaat de gewone Pool de pijn in zijn portemonnee voelen, verzekeren energiespecialisten.


Ondertussen stijgt ook de import van kolen. Vorig jaar kwam al twintig procent uit het buitenland, omdat kolen daar goedkoper zijn. Dat ondermijnt een belangrijk argument van de kolenlobby: de nationale soevereiniteit. Polen wil voor zijn energie niet afhankelijk zijn van Rusland, het buurland dat in de loop der eeuwen Polen meermaals bezette. Olie en gas komen grotendeels uit Rusland. Ironisch genoeg geldt dat ook voor de goedkopere kolen die Polen importeert.


De grote energiebedrijven, waarin de staat nota bene een meerderheidsbelang heeft, kondigen steeds vaker investeringen in zon en wind aan. De politiek blijft intussen de kolen steunen. volgens berekeningen van de denktank WiseEuropa subsidieerde Warschau tussen 1990 en 2016 met ruim 50 miljard euro kolenmijnen en -centrales. Toen vier jaar geleden de huidige regering aantrad, legde ze de bouw van windmolens aan banden. Sindsdien is er voor ongeveer 6 miljard euro geïnvesteerd in nieuwe kolencentrales. “Polen is het eerste land ter wereld dat windmolenparken heeft teruggeschroefd”, zegt Zofia Wetmanska van de Poolse afdeling van WiseEurope.


Maar de economische balans slaat nu door in het nadeel van kolen. “De prijs van groene energie dook vorig jaar onder die van kolenstroom.” Polen gaat dus mee in de energietransitie en het is volgens haar redelijk dat het land daarbij steun vraagt van de EU. “Het probleem is dat de regering geen reëel plan heeft voor zo’n transitie.”


Steeds meer Polen zien in dat met hun belastinggeld een sector overeind wordt gehouden die het milieu aantast, dure stroom levert en de afhankelijkheid van Rusland vergroot. De oppositie haakt daarop in door te beloven dat de laatste kolencentrale in 2040 dicht gaat.


Ook de regering begrijpt al met al dat het einde van een tijdperk nadert. “Dit is de laatste kolencentrale in Polen”, zei energieminister Krzysztof Tchorzewski over de in aanbouw zijnde centrale van Ostroleka. Hoe lang de gloednieuwe kolencentrale mag blijven draaien, vertelde hij er alleen niet bij.



https://www.topics.nl/in-kolenminnend-p ... ent=topics

Plaats reactie