Polen, meer dan katholiek
De Gebedsweek voor de Eenheid van de Christenen focust dit jaar, naast gebed en
Bijbelmeditatie, ook op de rijke geschiedenis van de christenen in Polen
Tijdens de Gebedsweek voor de enheid van de Christenen, 18 tot 5 januari, willen christenen van verscheiden confessies gezamenlijk uisteren naar het woord van d Heer. De achterliggende overtuiging: slechts door meer één te wrden in en met Jezus Christus kunnen de christenen opnieuw daadwerkelijk één worden. Dat is meteen de kern van de spiritualiteit van de gebedsweek, die over de hele wereld wordt gevierd. Zoals gebruikelijk werden de
bijbehorende Bijbelteksten en vieringen voorbereid door een werkgroep van christenen uit een bepaald land dat tijdens de gebedsweek bijzondere aandacht
krijgt. Dit jaar gaat het om Polen en dat kan misschien verbazen. Is Polen dan niet het katholieke land bij uitstek, waar geloof en nationale identiteit één zijn?
Eerste godsdienstvrijheid
Polen heeft niet enkel op politiek vlak een bewogen geschiedenis achter de rug. Weinigen weten het, maar de Polen waren pioniers van de godsdienstvrijheid. Reeds in 1573 stemde het Poolse parlement, de sejm, voor gewetensvrijheid, waardoor alle Polen vrijelijk de godsdienst van hun keuze
konden belijden. Omstreeks het jaar 1600 was het niet duidelijk of land en bevolking zouden gaan behoren tot de katholieke of tot de protestantse cultuursfeer. De burgerij gaf de voorkeur aan de leer van Maarten Luther, de adel omarmde die van Johannes Calvijn en de plattelandsbevolking zowel als de Poolse monarchen bleven trouw aan Rome. In de zeventiende eeuw slaagde de katholieke Kerk erin om in Polen, dat toen een eenheid vormde
met Litouwen, het protestantisme te neutraliseren en de Polen voor zich te winnen. Nergens in Europa bleek de Contrareformatie zo geslaagd. Niettemin was Polen in 1791 het eerste Europese land dat godsdienstvrijheid in de grondwet verankerde. Katholieken speelden een grote rol in het behoud van de nationale identiteit toen het land van 1772 tot 1918 was opgesplitst. Maar pas in de twintigste eeuw ‘scoorde’ de Poolse Kerk een aanhang van 95 procent. Tijdens het communisme groeide ze zelfs uit tot een geduchte tegenmacht. Tot de Tweede Wereldoorlog bleef Polen levensbeschouwelijk
echter verscheiden. In de steden overheerste een lutheraanse (Duitstalige) minderheid en in het oosten leefden belangrijke joodse gemeenschappen. De jodenvervolging door de nazi’s, de hertekening van de grenzen in 1945 en de daaropvolgende verdrijving van Volksduitsers maakten daaraan een eind.
Ook de orthodoxie behoort van oudsher tot het religieuze leven van de Polen. Met meer dan een half miljoen gelovigen vormen zij vandaag de tweede grootste confessie in het land. In 1596 erkende een aantal orthodoxe christenen het gezag van de paus met behoud van de eigen Byzantijnse
eredienst en een gehuwde clerus. Zij vormen de Grieks-katholieke Kerk, die in Polen thans 100.000 gelovigen telt. (eds)Tijdens de Gebedsweek voor de Eenheid van de Christenen vindenin alle Vlaamse bisdommen en in Brussel oecumenische gebedsdiensten plaats. Alle info en teksten zijn beschikbaar via www.c-i-b.be.
http://www.kerknet.be/admin/files/asset ... 120310.pdf