Ivo Bökkerink
maandag 04 maart 2013, 03:59
update: maandag 04 maart 2013, 04:00 inShare0 De gloednieuwe en € 652 mln kostende Enecogen-gascentrale in het Rotterdamse Europoort staat een jaar na de feestelijke opening alweer stof te vergaren. Meer over dit onderwerp
Kolenverbruik voor stroom fors omhoog CEO Anders Eldrup van Dong Energy stapt opDe als ‘Nederlands schoonste’ in de markt gezette gascentrale is het jongste en meest prominente slachtoffer van de ongekende opmars van steenkool en windenergie als dominante stroomopwekkers in de Nederlandse markt.
0,5% van de stroomconsumptie
Dat blijkt uit cijfers van de mede-eigenaar van de Enecogen-centrale, het Deense Dong. Samen met de Nederlandse stroomleverancier Eneco bouwde dat bedrijf het complex om 1,4 miljoen huishoudens van elektriciteit te kunnen voorzien. Beide financierden de helft van het ambitieuze project en zij hebben elk een centrale in het complex. Voor Eneco, dat in Nederland 2,2 miljoen klanten bedient, betekende het een van de grootste investeringen in de bedrijfsgeschiedenis.
Volgens Dong heeft zijn deel van het complex vorig jaar slechts 0,6 terawattuur aan stroom geproduceerd. Dat komt er omgerekend op neer dat het in 2012 maar 690 uur heeft aangestaan, op een totaal van 8760 mogelijke draaiuren. Het betekent dat de centrale maar 8% van de tijd heeft aangestaan. Daardoor leverde die een gezien de verwachtingen bij de bouw teleurstellende 0,5% van de Nederlandse stroomconsumptie.
Verziekte verhoudingen op de energiemarkt
Eneco, dat aanstaande donderdag zijn jaarcijfers publiceert, wil niet zeggen hoeveel zijn deel van de centrale heeft gedraaid. In theorie kan een van de twee onderdelen op volle kracht draaien, terwijl het andere de hele tijd uitstaat. Een woordvoerder van Eneco geeft echter wel aan dat Eneco bij de centrale ‘voor dezelfde uitdaging’ staat als partner Dong.
De situatie van de Enecogen-centrale geeft haarscherp de verziekte verhoudingen op de Nederlandse energiemarkt weer. Nederland importeert steeds meer goedkope stroom die afkomstig is uit gesubsidieerde Duitse windparken. Tegelijkertijd zorgt de lage prijs van steenkool ervoor dat de relatief vervuilende kolencentrales worden bijgeschakeld als er extra capaciteit nodig is. Door de lage kosten kunnen deze centrales op bepaalde tijden winstgevend stroom produceren, bijvoorbeeld in de avonduren.
Gascentrales kind van de rekening
De Nederlandse kolencentrales draaien daardoor momenteel op hun maximum, een ontwikkeling die nog wordt versterkt door het in Duitsland spotgoedkope bruinkool. Vooral Essent-eigenaar RWE is een grote fan van bruinkool, die het onder de eufemistische merknaam ‘Lignite Energy’ zelfs internationaal uitrolt.
Gascentrales zijn ondertussen het kind van de rekening van deze ontwikkeling. De spotprijzen op de Nederlandse stroommarkt, ofwel een bedrag dat producenten kunnen krijgen voor de opgewekte stroom, noteren rond de 45 euro per megawattuur. Bedrijven als Nuon, Essent en Eneco betalen echter meer dan € 50 voor het gas om die stroom mee op te kunnen wekken. Vooral Nuon heeft recent daarom noodgedwongen € 1 mrd afgeboekt op zijn gascentrales.
Wie gaat de pijn nemen?
De situatie van de Enecogen- centrale is extra pregnant, omdat deze juist gebouwd is om ingeschakeld te worden als windmolenparken het door gebrek aan wind laten afweten. Hij kan binnen 20 minuten worden aangezet en is gebouwd om dat in een periode van 25 jaar zo’n kleine 300 keer per jaar te doen. Daarmee is de centrale veel malen flexibeler dan een kolencentrale. Het is nog onbekend of Eneco gaat afboeken op zijn centrale.
Marktpartijen houden er rekening mee dat het onontkoombaar is dat meerdere gascentrales in Nederland uit de vaart worden genomen. De vraag is welke partij dat uiteindelijk gaat doen en dus de pijn gaat nemen. Momenteel werkt de Sociaal-Economische Raad (SER) samen met de energiesector onder meer aan een mogelijke oplossing voor het probleem dat gascentrales structureel onrendabel dreigen te worden.
Overcapacitiet lng
Voor Eneco is de Enecogen-centrale overigens niet de enige recente tegenvaller. Het huurt — net als Dong — jarenlang capaciteit in de Rotterdamse Gate Terminal om lng op te slaan en te distribueren naar zijn klanten. Dong noemt dat contract ‘knellend’ door de overcapaciteit in de Nederlandse markt voor lng-capaciteit en boekt er ruim € 70 mln op af.
