Migranten op leeftijd zijn opvallend vaak dement

[bertvaneck]

Migranten op leeftijd zijn opvallend vaak dement

Ouderen met een Marokkaanse, Turkse of Hindoestaanse achtergrond zijn drie tot vier keer vaker dement dan Nederlandse leeftijdsgenoten. Dat blijkt uit onderzoek van neuropsycholoog Özgül Uysal-Bozkir, die donderdag promoveert aan de Universiteit van Amsterdam.

Door: Ianthe Sahadat 29 september 2016, 06:00

De groep migranten die in de jaren zestig (als gastarbeider of uit de koloniën) naar Nederland kwam, is inmiddels op leeftijd. Het onderzoek van Uysal-Bozkir onder 2.254 ouderen toont voor het eerst aan dat oudere migranten kwetsbaarder zijn voor dementie dan hun Nederlandse leeftijdsgenoten. Ook hebben zij vaker last van eenzaamheid en depressieve klachten.

De kwetsbaarheid van migranten komt voort uit een waaier aan factoren, zegt Uysal-Bozkir. 'Sociaal-economische status speelt een rol bij dementie en oudere migranten hebben het vaak niet breed.' Ook hebben mensen met hart- en vaataandoeningen of diabetes een verhoogd risico op dementie. Deze aandoeningen komen (onder meer door genetische aanleg) vaker voor bij migranten van Turkse, Marokkaanse en Hindoestaanse afkomst.



Wij-cultuur




Ook de migratiegeschiedenis speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van geestelijke problemen

Eenzaamheid en depressieve klachten kunnen ook leiden tot dementie of een voorstadium daarvan zijn. Uysal-Bozkir: 'Mogelijk worstelt deze groep - vaak afkomstig uit een wij-cultuur met veel sociale contacten - met de meer individuele Nederlandse cultuur.'

Ook de migratiegeschiedenis speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van geestelijke problemen, zegt de onderzoekster. 'Zijn de verwachtingen uitgekomen of niet? Is er heimwee? Zulke vragen moet een arts allemaal stellen.'

Uysal-Bozkir onderzocht in haar studie of de gebruikte testen wel cultuur-neutraal waren. Een bejaarde van Turkse komaf bij een geheugentest een tennisbal tonen is niet hetzelfde als deze afbeelding aan een Nederlandse oudere laten zien, geeft de onderzoekster als voorbeeld. 'Die Turkse man of vrouw heeft waarschijnlijk nooit getennist. Ook iets om rekening mee te houden bij de test: de meerderheid van de Turkse en Marokkaanse ouderen is analfabeet en ongeschoold.'



Erg hoog




Stek noemt als beperking van de studie dat er een hoge uitval van deelnemers was, zo ontstaat een tussentijdse selectie die kan vertekenen

Max Stek, hoogleraar ouderenpsychiatrie in het VU medisch centrum (VUmc) en werkzaam bij GGZ Ingeest in Amsterdam, noemt de bevindingen van Uysal-Bozkir belangrijk. Hij wijst op internationale studies waaruit ook blijkt dat migrantenouderen vaker dement worden. 'Maar drie of vier keer zo hoog, lijkt me wel erg hoog.'

Stek noemt als beperking van de studie dat er een hoge uitval van deelnemers was, zo ontstaat een tussentijdse selectie die kan vertekenen. Uysal-Bozkir noemt dit zelf ook een van de beperkingen van haar onderzoek.

Ook Wiesje van der Flier, hoogleraar aan het VUmc Alzheimercentrum, noemt de bevindingen van Uysal-Bozkir belangrijk. 'Dit is de eerste keer dat hier in Nederland naar gekeken is. Ik denk niet dat je de precieze getallen als waarheid moet nemen, maar deze studie laat wel zien dát dementie ook en misschien zelfs wel vaker voorkomt bij immigranten. Daar moeten we iets mee. Medici moeten bijvoorbeeld goed bedenken hoe ze deze lastig te bereiken groep toch kunnen bereiken, ondanks taalbarrières en het feit dat ze minder snel met geheugenklachten bij een huisarts komen dan Nederlandse leeftijdsgenoten.'