Nederlandse zeevaart in 'heftigste crisis ooit'

Al wat niet met Polen te maken heeft mag hier geplaatst worden
bertvaneck
Berichten: 16423
Lid geworden op: vr aug 19, 2011 8:54 am

Nederlandse zeevaart in 'heftigste crisis ooit'

Bericht door bertvaneck » za okt 22, 2016 8:15 am

Nederlandse zeevaart in 'heftigste crisis ooit'



De scheepvaart kampt met overcapaciteit en rederijen vechten om de schaarse vracht. Weinig reders gingen nog failliet, maar dat zegt weinig over de gezondheid van de sector.




binnen enkele uren vaart hij met zijn vrachtschip beladen met kunstmest de Bosporus op naar zijn bestemming, de kleine Roemeense havenstad Sulina. De kapitein-eigenaar, een reder uit de regio Rotterdam die niet met zijn naam in de krant wil, heeft gelukkig ook al een retourlading, die naar Marokko moet.

Maar daarna is het afwachten. Het is onzekerheid troef in de internationale zeevaart en ook Nederlandse rederijen verkeren in zwaar weer. ‘In mijn werkzame leven heb ik nog nooit zo’n heftigste crisis meegemaakt’, aldus de kapitein, een vijftiger die al sinds 1985 in de zeevaart zit. ‘Tenminste geen crisis die zo lang aanhoudt — nu al zeker zeven jaar.’

De surseance vorige week van de Nederlandse rederij Flinter is illustratief. ING was niet langer bereid de onderneming te financieren. En Flinter zal de laatste Nederlandse reder niet zijn die dit overkomt, denkt een ander, die directeur is van een al vele decennia actieve, grote rederij.

Geen herstel

Volgens Martin Dorsman, directeur van branchevereniging KVNR, is de zeescheepvaart na het uitbreken van de financiële crisis eind 2008 zelf ook in een crisis beland en is er weinig reden voor optimisme. ‘Herstel blijft voorlopig nog uit. De vrachttarieven staan onder druk en liggen ver onder het niveau van voor de crisis.’



De terugval in de groei van de Chinese economie dit jaar heeft de crisis verergerd. De gevolgen blijven niet beperkt tot de grote internationale containerrederijen, maar dringen nu ook door tot de Nederlandse rederijen. Daarvan zijn de meeste actief in de Europese kustvaart — dus in het gebied van de Zwarte Zee, Middellandse Zee, de Noord- en de Oostzee.

Arjan de Jong, directeur van rederij en bevrachter Vertom, schat dat de vrachttarieven momenteel 40% lager liggen dan in de hoogtijdagen van de periode van 2004 tot 2008. Maar toen lagen de prijzen volgens hem ook wel erg hoog.

En juist de situatie in die gloriedagen is mede de oorzaak van de huidige malaise. De Jong: 'Reders hebben toen veel orders gegeven voor de bouw van nieuwe schepen. Dat zorgt nu voor grote overcapaciteit op de markt.' Zelfs dit jaar komen er nog nieuwe schepen bij.

Oneigenlijke motieven

De bouwhausse is versterkt door de opkomst van zogeheten scheeps-cv’s, een beleggingsproduct dat mensen die erin stappen fiscale voordelen biedt. Tot de bouw van een schip met behulp van zo'n scheeps-cv wordt volgens critici vaak niet meer besloten om bedrijfseconomische redenen. Of er wel voldoende vracht beschikbaar is voor het te bouwen schip, is niet meer de hoofdvraag, zegt De Jong. Beheerders van scheeps-cv's worden volgens hem eerder gedreven door het rendement dat ze zo persoonlijk kunnen behalen.

Voor bijvoorbeeld Japanse investeerders kan investeren in een scheeps-cv een handige manier zijn om yens om te zetten in dollars. En voor Russen om geld het land uit te krijgen. De beheerders van de scheeps-cv’s, zegt een andere reder uit de regio Rotterdam, laten zich op hun beurt vaak leiden door de commissies die ze krijgen bij aan- en verkoop van een schip, en als ze lading regelen voor een schip in de vaart.

Onderhandse verkoop

Tot nu toe bleef een grote stroom faillissementen onder Nederlandse rederijen uit. Dorsman schat dat het totale aantal sinds 2008 onder de tien ligt. ‘Banken waren tot nu toe altijd bereid om een betalingsregeling te treffen met een reder.’ Maar dat zegt volgens De Jong van Vertom weinig over de gezondheid van de sector: 'Veel schepen worden vóór een faillissement buiten zicht onderhands verkocht.'


Motorschip Amsteldiep van rederij Feederlines.



Daarbij speelt een belangrijke rol dat ongeveer driekwart van de Nederlandse rederijen in handen is van één kapitein-eigenaar. Het schip is zijn leven én zijn pensioen, dus doet hij alles om een faillissement te voorkomen. In de praktijk komt dit neer op zoveel mogelijk snijden in de kosten. Ook brengen veel kapitein-eigenaren persoonlijke offers: een lager inkomen en interen op hun vermogen.

Vlucht naar nichemarkten

In een poging de malaise het hoofd te bieden, gaan velen ook op zoek naar nichemarkten waar nog wél wat te verdienen valt. 'Welke dat zijn? Dat vertel ik niet', zegt de directeur van de rederij uit de omgeving Rotterdam. Want wat vandaag een nichemarkt is, kan morgen een basisproduct zijn, 'waar iedereen op duikt.'

Nu het er naar uitziet dat geen snel herstel optreedt van de wereldhandel, is wel onvermijdelijk dat in de Europese kustvaart schepen uit de vaart genomen worden of gesloopt, stelt Dorsman. Grote spelers in de containervaart doen dat laatste nu al. Zelfs schepen die nog maar tien jaar oud zijn, brengen zij al naar de sloper in India of Bangladesh.

Maar dat klinkt gemakkelijker dan het is. 'Wie zet de eerste stap en laat schepen die op de balans staan slopen?', zegt De Jong. Een dilemma: 'Als een bank het voortouw neemt, loopt die het risico dat hij de kastanjes uit het vuur haalt voor concurrenten en reders.'

Harder optreden graag

Maar de wal zal een keer het schip moeten keren, om in scheepstermen te blijven. Binnen de rederijsector hopen sommigen daarom dat banken harder zullen gaan optreden en er meer faillissementen komen. 'Anders zullen de goede rederijen onder de slechte blijven lijden’.

Anderzijds, als er veel faillissementen komen, zullen niet alleen reders grote schade lijden. Dan krijgen ook banken en (particuliere) investeerders de rekening gepresenteerd, vreest Dorsman.

In de scheepvaartsector overheerst de gedachte dat de slechte tijden nog lang niet voorbij zijn en de concurrentie om schaarse lading zal voortduren. 'We moeten dit gewoon uitzitten en overleven.'

Lees ook: Banken constateren overcapaciteit op wereldzeeën

Deel dit artikel 

Plaats reactie