Wie verdeelt de miljarden?

Al wat niet met Polen te maken heeft mag hier geplaatst worden
bertvaneck
Berichten: 16423
Lid geworden op: vr aug 19, 2011 8:54 am

Wie verdeelt de miljarden?

Bericht door bertvaneck » ma aug 07, 2017 6:37 am

Wie verdeelt de miljarden?

2 uur geleden Jorn Jonker en Lise Witteman

Terug van een paar weekjes frisse wind door het hoofd, schuiven VVD, CDA, D66 en ChristenUnie deze week weer aan de onderhandelingstafel. Ondanks alle goede voornemens, schoot het tot nu toe nog weinig op. Intussen is de sfeer in het demissionaire kabinet om te snijden. Hoe moet het nu met de begroting van volgend jaar?


„Maakt u haast, maakt u voort, het land wacht op u. Dan kunt u zelf de begroting maken. Dat zou mij ook enorm opluchten.”



Met deze aan wanhoop grenzende aanmoediging van minister Dijsselbloem (Financiën) aan de onderhandelende partijen ging de Tweede Kamer begin juli de zomerstop in. Alleen in de Stadhouderskamer van het parlement werd nog druk vergaderd, door de duo’s van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. Aan de formatietafel werden de woorden van de PvdA-bewindsman weliswaar ter harte genomen, maar echt vlotten deed het niet.

Toen ook daar in de loop van juli bijna drie weken pauze werden ingelast, waren er zelfs nog te weinig knopen doorgehakt om de rekenmeesters van het Centraal Planbureau al de eerste financiële plaatjes voor te leggen.


Onderwijs

„Er is nog geen begin van overeenstemming”, schetst een ingewijde bij de onderhandelingen dan ook de huidige situatie. Niet over de vraag waar er geld aan wordt uitgegeven en al helemaal niet waar het geld vandaan moet komen. Geld om bijvoorbeeld volgend jaar het gat van bijna een half miljard euro in de onderwijsbegroting te dichten. Of om meer voor de broodnodige extra politiecapaciteit uit te kunnen trekken.

Omdat de formerende partijen er dus vooralsnog niet uit zijn, lijkt het dus toch weer op het demissionaire kabinet van PvdA en VVD aan te komen. Die twee partijen moeten zonder politieke bijsturing van de formatietafel waarschijnlijk zelf met een plan komen voor de verdeling van het belastinggeld in 2018. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Met een gezamenlijk mandaat van slechts 41 zetels, heeft Dijsselbloem al laten doorschemeren dat het demissionaire kabinet zich zal beperken tot het dichten van gaten met de meevallers die te verwachten zijn dankzij onder andere de economische groei. Ook worden er traditiegetrouw enkele honderden miljoenen naar ouderen en uitkeringstrekkers geschoven om hen niet in koopkracht op achterstand te zetten ten opzichte van de rest van Nederland.

Illusie

Maar dan is er natuurlijk de kwestie van het extra geld voor leraren, die nog altijd als een grote donderwolk boven zowel de formatie- als de begrotingsbesprekingen hangt met een PvdA die dreigt uit het kabinet te stappen als die wens niet stante pede wordt ingewilligd. Waar bij de formerende partijen misschien nog het idee leefde dat dit geld uit eerder vrijgespeelde loonruimte zou kunnen komen, maakt PvdA-Kamerlid Henk Nijboer alvast korte metten met die illusie. „Nee, het moet echt om extra geld gaan, boven op de eerder uitgetrokken bedragen.”

Een eis waar de VVD, na alle bombarie waarmee PvdA-leider Lodewijk Asscher zijn eis op tafel heeft gelegd, niet de minste sympathie voor kan opbrengen. Vanuit betrokkenen klinkt het dat bijna anderhalve maand nadat Asscher zijn bommetje plantte, nog steeds niemand een idee heeft hoe er uit deze impasse gekomen kan worden. En een begroting maken kent meer hindernissen, kunnen de twee partijen die nog wel nemen nu de sfeer zo gespannen is? Kortom: de onderhandelaars lijken te laat om helemaal zelf de begroting te maken en plan B, het demissionaire kabinet toch weer een begroting laten maken, belooft ook een buitengewoon moeilijke route te worden. En zo zijn er zes weken voor Prinsjesdag nog de meest uiteenlopende scenario’s te schetsen over wie straks de begroting voor volgend jaar presenteert.

Omstreden

De eerste optie is dat het demissionaire kabinet er toch gewoon uitkomt. VVD en PvdA presenteren dan een begroting die zo beleidsarm mogelijk is. Daar mogen dus niet veel spannende, nieuwe of omstreden plannen in komen. Op die manier kan het kabinet er voldoende steun in de Tweede Kamer voor verwerven. De twee kissebissende partijen zouden om dat te laten slagen dus wel uit de kwestie met de lerarensalarissen moeten komen.

Ook al vinden de VVD en PvdA een manier om eruit te komen, dan zal dat allerminst een ideale situatie zijn. Want bij de verdeling van het belastinggeld voor 2018 wordt dan nog steeds weinig gedaan met de verkiezingsuitslag van maart 2017. Het is echter niet zo dat de vier onderhandelende partijen (VVD, CDA, D66 en CU) helemaal niets meer kunnen doen als het maken van de begroting aan het demissionaire kabinet overgelaten wordt. Het basis-huishoudboekje kunnen VVD en PvdA maken, maar het onderhandelende kwartet kan met wijzigingen komen om er een eigen twist aan te geven. Dat gebeurt via zogeheten amendementen.

Maar over de indiening daarvan moeten ze wel bijtijds overeenstemming bereiken. Zo’n wijziging kan bijvoorbeeld gaan over meer geld naar politie, waar brede steun voor is in de Kamer. Zulke akkoorden op deelonderwerpen worden door betrokkenen echter niet erg waarschijnlijk geacht. Eerder is het denkbaar dat er alsnog een breed wijzigingspakket wordt ingediend. Dat gebeurde bijvoorbeeld in 2012 toen VVD en PvdA in het zicht van een regeerakkoord, begin oktober alvast enkele miljarden verspijkerden voor de begroting van 2013. Plannen voor amendementen zijn volgens betrokkenen ook nog niet in de maak.

Breken

Een ander scenario is dat het demissionaire kabinet er niet uitkomt en dat VVD en PvdA alsnog breken met elkaar. De VVD kan dan in haar eentje een zo beleidsarm mogelijke begroting presenteren. Wel is het denkbaar dat andere partijen dan de gelegenheid te baat zullen nemen om in ruil voor steun aan de begroting, enkele toezeggingen af te dwingen.

Het zal vooral aan de situatie aan de formatietafel liggen in hoeverre daar ruimte voor is. Nu zijn vrijwel alle onderwerpen door de onderhandelende partijen controversieel verklaard, wat wil zeggen dat besluiten daarover in de ijskast zijn gezet zolang er wordt geformeerd. Maar mocht daar om een of andere reden, bijvoorbeeld omdat deze onderhandelingspoging ook sneuvelt, verandering in komen, dan is de begroting weer het open speelveld van de Tweede Kamer.

Het scenario dat de onderhandelende partijen nog voor Prinsjesdag een akkoord bereiken en zelf de begroting presenteren, blijft theoretisch ook mogelijk. Volgens de regels moet de miljoenennota echter wel voor 1 september bij de Raad van State worden ingediend, dus dan zouden ze wel flink op moeten schieten.

Deze week zal opnieuw bekeken moeten worden hoeveel schot er zit in de besprekingen. Woensdag komen de onderhandelaars weer bij informateur Zalm en voorafgaand is er binnen de partijen zelf nog overleg.

Zalm heeft doorgewerkt de afgelopen weken en het is de vraag waar hij mee op de proppen komt. Betrokkenen bij de partijen zweren dat zij elkaar niet hebben gebeld in hun vakantie en in tegenstelling tot de informateur, rust hebben gehouden. Ze kunnen er weer fris tegenaan en doorwerken, al zullen ministeriële verplichtingen er voor zorgen dat premier Rutte af en toe verhinderd is. Maar wie de begroting 2018 nog naar zich toe wil trekken, zal flink aan de slag moeten.

Plaats reactie