Waarom is iedereen zo negatief over de EU

[bertvaneck]

Waarom is iedereen zo negatief over de EU?




Oproepen om uit de Europese Unie te stappen, vallen nog altijd in vruchtbare aarde. Dat is heel gek, want alleen al op economische gronden zou het EU-lidmaatschap volstrekt onomstreden moeten zijn. Je kunt ook kritisch zijn op de EU zonder gelijk te willen vertrekken.

Dat de Brexit slecht is voor de Britse economie, wil er tot dusver niet in bij eurosceptici. Toen premier Mark Rutte in november sprak van een crisis, noemde Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet dit ‘lariekoek’.

Maar inmiddels begint de schade duidelijk te worden. Uit een inventarisatie van economische ramingen van de Britse zakenkrant The Financial Times bleek dat de economie van het Verenigd Koninkrijk 0,9 procent kleiner is dan het had kunnen zijn als het had besloten om in de Europese Unie (EU) te blijven.

Dat komt neer op zo’n 350 miljoen pond (of zo’n 400 miljoen euro) per week: evenveel als de Brexit-campagne claimde dat het Verenigd Koninkrijk wekelijks naar Brussel overmaakt.

Nexit moet er komen

Toch moet de Nexit er van de PVV en het Forum voor Democratie gewoon komen. Alles beter dan lid zijn van de Europese Unie.

Zulke oproepen vallen, jaren na de eurocrisis, nog altijd in vruchtbare aarde. Slechts twee op de vijf inwoners van EU- landen hebben een positief beeld van de Europese Unie. Dat bleek uit de deze week verschenen Eurobarometer, een opiniepeiling die twee keer per jaar wordt gehouden. Eén op de vijf heeft een negatief beeld en de rest is neutraal of weet het niet. In Nederland zijn de cijfers vergelijkbaar.

Extra maandsalaris



Lees ook


De razernij van rechts: vanwaar al dat geschuimbek?




Dat is heel gek, want alleen al op economische gronden zou het EU-lidmaatschap toch onomstreden moeten zijn. Zeker in handelsland Nederland, dat zeer wel vaart bij het vrije verkeer van goederen binnen de EU. De Europese interne markt levert elke Nederlander elk jaar gemiddeld een extra maandsalaris op, berekende het Centraal Planbureau (CPB) een paar jaar geleden.

Met daarbij de vermelding dat dit bedrag de komende jaren nog verder kan oplopen: nog niet alle mogelijkheden zijn door het Nederlandse bedrijfsleven benut. De export, vooral naar andere EU-landen, blijft volgend jaar een belangrijke motor voor de economische groei, meldde het CPB op 20 december bij de nieuwste economische raming.

Ontevreden over de EU

Waarom is iedereen zo ontevreden over de EU? De EU krijgt overal de schuld van.

De Griekse crisis? Ja, eurolanden hebben de redding van Griekenland behoorlijk verprutst. Dat heeft belastingbetalers veel geld gekost. Maar Nederlanders die zich in 2011 zaten op te winden over de noodsteun aan Griekenland, werden harder in hun portemonnee geraakt door een huizenmarktcrisis die toch echt op eigen bodem was ontstaan.

De veel te ruime leennormen had de huizenprijzen in de jaren ervoor geweldig opgeblazen, en toen die bubbel knapte bleven huishoudens met een financiële kater zitten. Alle Nederlanders gingen er in koopkracht op achteruit, maar dit had niets met de Grieken te maken. Het was gewoon eigen schuld.

Achterstallig onderhoud

Dat pijnlijke pakket van bezuinigingen en lastenverzwaringen in het voorjaar van 2012, dat moest van Brussel? Het is zeer onwaarschijnlijk dat Nederland zonder de EU of de euro andere keuzes had gemaakt.



Lees hier alles over de huizenmarkt



Het betrof grotendeels achterstallig onderhoud op gevoelige politieke dossiers in Nederland. De AOW-leeftijd werd verhoogd: het CPB waarschuwde al jaren voor de hoge kosten van de vergrijzing. De hypotheekrenteaftrek werd afgebouwd: het was al lang duidelijk dat de overheid schulden maken niet zo moest stimuleren.

Niet fraai

Er valt een hoop aan te merken op wat het Kunduz-akkoord is gaan heten. Dat mensen middenin een financiële crisis nog een lastenverzwaring te verwerken kregen, was niet fraai en ook niet verstandig. Maar het was wel een keuze die in eigen land werd gemaakt.

Dat geldt ook voor het besluit van het Verenigd Koninkrijk in 2004, toen acht, vooral Oost-Europese, landen lid werden van de Europese Unie. EU-lidstaten mochten beperkingen instellen voor Oost-Europeanen die in hun land aan het werk wilden gaan, en veel landen deden dat. Nederland ook. Het Verenigd Koninkrijk besloot zelf om dit niet te doen.

Massale migratie

Het gevolg: er wonen nu 1,4 miljoen Oost-Europeanen in het Verenigd Koninkrijk. De massale migratie kweekte ressentiment onder de lokale bevolking. Het speelde waarschijnlijk een doorslaggevende rol bij het Brexit-referendum in 2016.

Net als in Nederland was het onder Britse politici een populaire hobby om bij problemen te wijzen naar de grote boze wolf in Brussel.

Kromme bananen

Diezelfde reflex is te zien wanneer nieuwe regels mensen niet zinnen: het moet van Brussel. Denk aan het gloeilampenverbod, of het verbod op stofzuigers met te veel vermogen. En er komen ook zo veel regels. Zelfs over de kromme van bananen heeft de EU wat te zeggen.

Dat zulke voorschriften de soevereiniteit van Nederland inperken is een theoretisch interessant punt, maar in de praktijk zijn de gevolgen ervan vrij beperkt. Je kunt moeilijk beweren dat een land sterk in zijn soevereiniteit wordt aangetast als het niet zelf mag bepalen hoe krom zijn bananen zijn. Of als het zijn regulering van consumentenelektronica aan een ander orgaan overlaat.

Zorg maar voor jezelf

In de praktijk valt dan ook te constateren dat de 28 lidstaten van de Europese Unie heel verschillende keuzes kunnen maken. Overheden en sociale contracten zijn er in veel verschillende smaken te vinden: van laissez-faire kapitalisme (Ierland) tot dirigisme (Frankrijk), van een uitgebreide verzorgingsstaat (Finland) tot zorg maar voor jezelf (de Baltische staten).

De interne markt van de EU, met al zijn fouten en gebreken, heeft per saldo een enorm positief effect op de economieën van deze landen. Al wordt dit vaak compleet voor lief genomen. Dit wordt steeds zichtbaarder in het land dat zich van de EU wilt afscheiden, het Verenigd Koninkrijk.

Niet zomaar opgeven

EU-onderhandelaar Michel Barnier maakte deze week een einde aan de Britse illusie dat de banken in de Londense City onbeperkte toegang zouden krijgen tot de Europese interne markt. De les is dan ook deze: ook al vind je Brussel niet leuk, de voordelen die de vrijhandel en de interne markt met zich mee brengt, moet je niet zomaar opgeven. Dat is dom.

En ja, natuurlijk. De ‘eurofielen’ willen meer. De Duitse sociaaldemocraat Martin Schulz wil in 2025 de Verenigde Staten van Europa uitroepen. De Franse president Emmanuel Macron wil een Europese minister van Financiën, een Europees leger en nog veel meer.



Lees ook
Geen Nexit alsjeblieft




Maar dat wil niet zeggen dat hun wensen inderdaad zullen uitkomen. Tegenover de euro-utopisten staat een grote schare aan landen die alleen meer Europese integratie willen als hen dit wat oplevert, waaronder Nederland.

Doe als de Oostenrijkers

Deze week trad in Oostenrijk een coalitie aan van de conservatieve ÖVP en de populistische FPÖ. Opvallend element: de populisten in Oostenrijk laten een pro-Europees geluid horen. ‘We staan achter de Europese Unie,’ zei FPÖ-voorman Heinz-Christian Strache. ‘We staan achter het Europese vredesproject.’

Helemaal overtuigd lijken ze niet, maar het pragmatisme is verfrissend, én verstandig. Doe als de Oostenrijkers: je kunt best kritisch zijn over Europa zonder de EU gelijk te willen afschaffen.