Krakau: de trots van Polen Zwieren in Krakau door Lies Kombrink
AMSTERDAM - De komende maand draait het leven in Polen en Oekraïne om vier letters en evenzoveel cijfers: EURO 2012 . De organisatoren van het meest prestigieuze sportevenement van Europa maken zich op voor bezoekersaantallen die alle records overstijgen. Wat hebben de speelsteden hun gasten naast het voetbal nog meer te bieden? De Reiskrant reisde langs de belangrijkste EK-centra en proefde de sfeer buiten het stadion.
We beginnen onze reis in Krakau, de culturele hoofdstad van Polen en thuisbasis van het Nederlandse elftal. Wedstrijden zullen hier echter niet gespeeld worden. „Maar we verwachten alsnog tienduizenden extra toeristen", vertelt een medewerker van het toerismebureau.
De tweede stad van Polen heeft inderdaad geen splinternieuw stadion meer nodig om zichzelf op de kaart te zetten. Toeristen uit alle windstreken vinden reeds jaarlijks hun weg naar wat door velen de mooiste stad van het land wordt genoemd. Wat uitstraling, prijsniveau en voorzieningen betreft, kan Krakau zich met gemak meten met Oost-Europese trekpleisters als Praag, Boedapest en Belgrado.
Trots van Polen
„Kraków, zoals wij dat zeggen, is de trots van Polen", bevestigt Wacaw worakowski, die toeristen al jaren de weg wijst. „De voornaamste koningen en staatsmannen hebben er hun laatste rustplaats in de Wawelkathedraal, Paus Johannes Paulus woonde er, een belangrijk deel van zijn leven, je vindt er het grootste middeleeuwse marktplein in Centraal-Europa. En het belangrijkst: het stadscentrum is van een uitzonderlijke schoonheid."
Dit laatste feit is mede te danken aan de manier waarop Krakau de twintigste eeuw is doorgekomen. De bommenregen die zoveel andere Poolse steden in de Tweede Wereldoorlog compleet in de as legde, is aan de stad voorbijgetrokken.
Ook de weinig verfijnde bouwstijl van de communisten kreeg - met uitzondering van de naar socialistisch ideaal opgetrokken wijk Nowa Huta - in de daaropvolgende 45 jaar weinig voet aan de grond. Talloze historische monumenten uit de middeleeuwen, renaissance, barok en jugendstil staan dientengevolge nog onaangetast overeind.
Rynek Kleparski en plac Targowyzijn
Wie het Nederlandse team in zijn trainingsbasis een hart onder de riem wil steken: met één paar schoenen en twee spijkerbroeken in de handbagage kom je – we kunnen uit ervaring spreken - zeker enkele feesttenues tekort. Het uitgaansleven is niet voor niets hét handelsmerk van deze 24-uurs stad. Of het nu op meeslepende klezmer is, of op een opbeurende technobeat: op een zeker moment moeten de voetjes van de vloer.
En wandelschoenen zwieren niet zo lekker. Gelukkig kun je voor een paar ballerina’s prima op de markt terecht (de markt op Rynek Kleparski en plac Targowyzijn hoe dan ook leuk om te bezoeken). Lange afstanden hoef je er ’s nachts niet op af te leggen: kroegjes en clubs liggen dichtbij elkaar, veelal in sfeervolle binnentuinen of in schemerige vertrekken onder de grond.
Wanneer de kater van de Poolse piwo’s gezakt is, komen de stevige stappers echter wel goed van pas. Struin ermee door de geplaveide straten rond het marktplein, flaneer langs de oevers van de Wisla en vergeet niet af te zakken naar de voormalig Joodse wijk Kazimierz en het aan de andere kant van de rivier gelegen Podgórze. Beide stadsdelen kregen internationale bekendheid nadat Spielberg er zijn film ’Schindler’s List’ opnam, het waargebeurde verhaal van fabriekseigenaar Schindler, die tijdens de oorlog meer dan duizend Joden het leven redde.
Oude tradities teruggekeerd
Ondanks haar trieste geschiedenis (in het interbellum woonden er rond de 60.000 Joden in de wijk, nog geen 5.000 bleven er over), is Kazimierz een levendig centrum van kunst en cultuur. Je vindt hier de meest uiteenlopende cafés - van sfeervolle Franse bistro’s tot smoezelige underground bars.
Plac Nowy, het centrale marktplein, wordt door kooplieden overgenomen zodra de feestvierders huiswaarts keren. Ook zijn oude tradities teruggekeerd: restaurants serveren Joodse specialiteiten, vaak begeleid door live muziek. Jaarlijks vindt er in de zomer een Joods Festival plaats (dit jaar van 29 juni - 8 juli).
Anders is de sfeer in het veel stillere Podgórze, het district waar de getto van Krakau was gevestigd en waar de fabriek van Schindler inmiddels als museum is ingericht. „Bijna niemand die hierheen verbannen werd, overleefde de oorlog. De meesten kwamen om in vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau”, vertelt een bewoner.
Oœwiêcim, het Poolse dorp dat de nazi’s uitkozen voor hun ‘fabrieken van de dood’, wordt door veel toeristen bezocht tijdens een dagtrip vanuit Krakau. De aankondiging van de KNVB om er met de selectie ook naartoe te gaan, riep uiteenlopende reacties op. Maar mag je er aan de andere kant zomaar aan voorbijgaan? Hoe je er ook over denkt: feit is dat een bezoek aan deze plek alles wat zich daarbuiten afspeelt, degradeert tot iets onbeduidends.
Auschwitz
„Het is niet makkelijk om naar Auschwitz te komen, daarom waardeer ik iedereen die dat wel doet zeer. Het is ongelooflijk belangrijk dat wij nooit vergeten wat er is gebeurd", zegt Waldemar Tanski, één van de gidsen in het kamp. Ondanks het wat onwezenlijke gegeven dat één van de gruwelijkste plekken op aarde verworden is tot een attractie (de bezoekersaantallen kunnen oplopen tot 8.000 per dag), blijft de impact ervan ieder museum, geschiedenisboek of film overtreffen.
Wanneer we de Rynek Glowny (Pools voor ‘Grote Markt’) na thuiskomst weer oplopen, werpt de avondzon een gouden gloed op de torens van de statige Mariakerk. Vanuit het raampje blaast de trompettist net als elk ander uur, vier keer zijn traditionele riedel. In de Lakenhallen drommen groepjes toeristen samen bij talloze souvenirkraampjes, terwijl de terrasjes die het plein flankeren vollopen voor het avondeten.
Spoedig zullen de op de Weense leest geschoeide koffiehuizen hun gebakjes en bonbons inruilen voor hartige versnaperingen en flessen wijn. Het klakken van paardenhoeven zal plaatsmaken voor getik van hoge dameshakken. Het leven zal zich verplaatsen naar die andere stad, onder de grond, waar de dag pas aanbreekt wanneer de glazen leeg zijn en de voeten pijn doen van het dansen. De muziek zal ons opbeuren, letterlijk en figuurlijk, en de trots van Polen weer de glans geven die ze verdient.
Volgende week deel 2 vanuit het Oekraïense Charkov.
http://www.telegraaf.nl/reiskrant/stede ... kau__.html