Reisverslag Polen 1986

[admin]

- deel 1


Zie ook: http://www.eliveld.nl/articles/2011/1904/1904.html
Bij het openen van de bronpagina's even F5'en om de gecachde hotlink afbeelding te laten verdwijnen


Vandaag 25 jaar geledenbegon ik aan een groots avontuur. Een autorit naar Polen om een aantal vrienden te gaan bezoeken. Een reis waarvan ik mezelf achteraf wel eens heb afgevraagd hoe ik zomaar kon besluiten naar een communistisch land af te reizen waar net een paar jaar ervoor de staat van beleg was opgeheven. Hoe ik met een visum in mijn paspoort, een Poolse wegenkaart in het dashboardkastje en in de veronderstelling dat de 1250 kilometer lange rit niet meer dan één lange weg zou zijn in mijn autotje kon stappen en op pad kon gaan.
Nou ja,.. laten we het maar op jeugdig enthousiasme houden.


De reis begon in Nederland met het passeren van de grens met de Bundesrepublik Deutschland, ook wel West Duitsland genaamd, in Oldenzaal. Net over de grens begon de autobahn naar Bad Oeynhausen. Die vlak voor dit kleine stadje overging in een weg die hier dwars doorheen ging en die op haar beurt weer aansloot op de autobahn richting Hannover. Zo door naar de grensovergang Helmstedt - Marienborn en over de Transit strasse via Maagdenburg naar Berlijn en vandaar uit richting Frankfurt Oder naar de grensovergang in Swiecko.

Het eerste stuk dwars door de West Duitsland had langer geduurd dan ik aanvankelijk had ingeschat en daarom kwam ik pas s'avonds bij de grensovergang Helmstedt-Marienborn aan. Daar ontwaarde ik een brede witte streep dwars over het asfalt en dit bleek bij navraag in mijn beste 'strand und see Deutsch' bij de dienstdoende Westduitse grensbeambte de grens met de DDR te zijn. Even voor alle kijkbuislezertjes die nu glazig gaan zitten kijken: de afkorting DDR staat voor Deutsche Demokratische Republik, oftwel in goed Nederland Oost Duitsland, en dat was toen het oostelijke deel van wat we Duitsland noemen. Na het verliezen van de Tweede Wereldoorlog door Duitsland is dit deel onder Sovjet controle komen te staan. Nou en die Oost-Duitsers dus, hadden hun controleposten op eigen grondgebied gebouwd. Op mijn vraag of er een kans in zat om een leuke foto te maken lachte de grensbeambte mij toe en adviseerde de fotocamera op te bergen. In zijn beste Engels vertelde hij mij dat zijn "friend on the other side" hier vast niet de lol van zou inzien...


Tja en dergelijk nieuws zet dan toch een beetje de toon en maakt je toch een beetje nerveus als je die streep passeert. Tenminste mij wel, want ik stelde me al voor hoe ik straks mijn hele hebben en houwen ter inspectie op het asfalt mocht uitstallen...

Na het passeren van die witte streep werd ik een fiks eind verder door een saluerende DDR grensbeambte staande gehouden en deze vroeg mij netjes om mijn paspoort en oh ja.. of ik ook even alle deuren inclusief motorklep en achterbak wilde openen. Dáár gaan we dacht ik, maar na een blik in de auto en nadat alle gegevens gecontroleerd en genoteerd waren kreeg ik na betaling van 15 Deutsche Marken een papiertje in mijn handen gedrukt. Dit bleek een betaalbewijs voor de gebuhrenbescheinigung, een soort van wegenbelasting, te zijn. Of ik het goed wilde bewaren en voor de rest 'auf wiedersehen'!

Tjonge dat viel mee...

Tot aan deze grens was het een kwestie van lekker doorrijden geweest! Toch werd het me gedurende die laatste 250 kilometer over de Transit strasse in de DDR duidelijk dat ik op de drempel naar een andere wereld stond. Tot aan "Berlin, Hauptstadt der DDR" reed je ondanks dat je die Oost Duitsers hiervoor belasting verschuldigd was op een door West Duitsland gefinancieerd stuk asfalt. Asfalt van redelijke kwaliteit waar ik aardig had kunnen doorkachelen als niet bij iedere op en afrit waar trouwens steevast wel ergens een wachttoren bij in de buurt stond of bij een ieder benzinestation de snelheid door een serie van verkeersborden zou worden beperkt. Eerst een stuk 80 km/uur en vervolgens 60 km...Vreemd dacht ik nog, waar zou dat nou toch voor zijn?

Dit werd me duidelijk toen ik er eentje zag.... ik bedoel zo'n Oost Duits autotje. Op deze autosnelweg reden ook Trabantjes, Wartburgs en Barkas bestelbusjes en tja,... die gingen niet zo erg snel. Dat hoefde trouwens na de Berliner ring ook niet want daar gaf de kwaliteit van deze weg, of juist het ontbreken hieraan, je nauwelijks de gelegenheid om zelfs maar een miserabele 70 kilometer per uur te kunnen rijden. Zo slecht was die! Vooral de rechterbaan van de betonweg waarvan het mij niet zou verbazen als deze uit de succesjaren van oom Dolf stamde was finaal aan flarden gereden. En denk dan maar niet dat je daarom en ondanks dat je daar als enigste rijdt dan zomaar links kunt gaan rijden...

Ook in de DDR behoorde men uiterst rechts te rijden zoals een Volkspolizist in een Lada mij gebaarde. Die bleef hierna vervolgens ettelijke kilometers achter me rijden en ik moet toegeven dat toen die lui op een met kasseien bezaaide unbewirtschaftete rastanlage achter mij parkeerde ik best wel een beetje wit om de neus werd. Gelukkig verroerden de inzittenden van die Volkspolizei bak geen vin toen ik met de thermos in de hand mijn wegenkaart bestudeerde. Ook niet toen ik later bij het laatste benzinestation vlak voor de Poolse grens stopte... ik zie die bediende nog met een bedrukt gezicht mijn tank, ik meen met Minol benzine, volgooien. Schuin koekeloerend naar die Lada en dan weer naar mij. Echter, ik kreeg in tegenstelling tot wat die arme vent waarschijnlijk dacht geen last. Ook niet toen ik niet ver van de Poolse grens in het pikkedonker de afslag naar de grensovergang met Polen richting Swiecko miste en een stuk verderop met behulp van een keerstrook in de middenberm keerde en die Volkspolizei Lada achter mij hetzelfde zag doen...


Deze en nog meer bijzondere verhalen vindt je op: http://www.eliveld.nl/themes/reisnaarpo ... n1986.html

[Przyrodnik]

En dan dat zeurderige liedje in dat filmpje van die gast in zijn Merc, tussen de Trabbi's door rijdend. Hahahahaha

[pietje Bell]

Allemaal voor mij heel herkenbaar,alsof ik het zelf weer beleef.Dat waren eens prachtige tijden [althans voor mij].
Net wat deze man schrijft het had altijd wat mysterieus daar bij die Poolse grens,toen was het ook nog niet zo druk als in 1989 en later.Als je bij een loket kwam,moest je soms nog de douane wakker maken,door tegen het luikje aan te tikken.Was alles gecontroleerd,dan ging het lampje uit,er werd weer verder gepit.Later toen het veel drukker was,zaten ze ook altijd op zonnebloem pitten te kauwen om wakker te blijven.Ik vond deze tijd voor dat de grens open ging velen malen mooier als nu.

[Plievo]

Heerlijk stukje nostalgie
In het jaar 1990 van dit fimpje ben ik 10x op en neer gekacheld.

na de Berliner ring ook niet want daar gaf de kwaliteit van deze weg, of juist het ontbreken hieraan, je nauwelijks de gelegenheid om zelfs maar een miserabele 70 kilometer per uur te kunnen rijden

De gaten in de weg die door tanks in WW2 waren gereden zaten er nog in.
Sommige waren zo diep dat je de auto in onderdelen bij elkaar kon vegen als je er doorheen ging

[admin]

Reisverslag Polen 1986 - deel 2

Zie voor het verhaal: http://www.eliveld.nl/articles/2011/2004/2004.html

En zo kwam ikzo rond twee uur s'nachts in mijn kleine autotje bij de Poolse grens in Swiecko aan en bemerkte ik dat ik daar met mijn 'strand und see Deutsch' een stuk minder te verstaan was dan ik in beide Duitslanden had ervaren.


Engels ging trouwens helemaal niet... Zeker niet bij de eerste controlepost, het wachthok van een jonge grenssoldaat net aan het einde van de brug. Ik bemerkte pas op het laatste moment dat ik over de brug van de rivier de Oder was gereden en ondanks dat die knul erg aardig was en moeite deed mij duidelijk te maken dat ik het papiertje waarop iets stond gekrabbeld bij mijn paspoort moest bewaren bleef mijn blik zo onopvallend mogelijk op zijn dienstwapen gericht... Eén of ander automatisch ding met een joekel van een magazijn erin. Na een telefoontje met naar ik begreep een volgende controlepost die enkele tientallen meters verderop was gelegen wenkte hij mij dat ik daar naar toe mocht rijden. Alwaar het hele circus van het controleren van allerlei reis en autodocumenten en onderzoekende blikken naar mijn autotje en de doos op de achterbank met hierin goederen die ik voor de familie van een vriend had meegenomen weer van voor af aan begon. Of ik het papiertje dat mij bij de eerste controlepost was gegeven maar even wilde overhandigen en of ik een autotelefoon had. Of bontjassen...

Zoveel als mij de controle bij Helmstedt -Marienborn was meegevallen zoveel viel deze, ondanks dat men heel correct en beleefd was, mij tegen. Ik was moe en de schrik zat er na die Volkspolizei Lada toch wel een beetje in. Het hielp natuurlijk ook al niet dat ik deze lui nauwelijks kon verstaan! Ik had weliswaar wat woordjes Pools geleerd en was door mijn vrienden voorzien van een woordenboek maar van communiceren kwam omdat ik mezelf niet al te bijdehand wilde voordoen eigenlijk niets. Ik kreeg namelijk heel sterk het idee dat ik met mijn komst de nachtrust van de grenswachten verstoorde. Nadat er wat stempels op papieren waren gezet en na registratie van mijn visum en autotje mocht ik verder.


"Warszawa" gebaarde de grensbeambte richting binnenland het donker in terwijl hij het luikje van zijn controlepost snel weer sloot en het bureaulampje uitknipte. Zo te zien ging ie pitten en terwijl ik mijzelf in mijn autotje met gepaste snelheid uit de voeten maakte zag ik in de achteruitkijkspiegel een tweetal beambten mij nakijken...

Ik ontmoette twee van mijn Poolse vrienden s'morgens vroeg op de eerste de beste afslag net na de grensovergang bij Swiecko. Ofschoon ik eerst van plan was geweest bij de grens op hen te wachten bedacht ik me dat ik eigenlijk helemaal geen zin had om die grensbeambten proberen uit te leggen dat ik op vrienden wachtte. Vraag me niet waarom, want zij hadden me echt helemaal niets gedaan maar ik denk dat ik me steeds meer gewaar werd van de atmosfeer die er heerste - of is dit nu slap gezemel achteraf? Nou ja, in ieder geval was ik een stukje na de grens doorgereden maar durfde ik ook weer niet te ver door te rijden, ik mocht mijn vrienden immers niet mislopen! Zij zouden met de trein vanuit onze eindbestemming, Nowy Dwor Mazowiecki een stadje op een dikke 30 kilometer van de Poolse hoofdstad Warschau, naar Slubice reizen om van daaruit de tocht naar de grensovergang met een taxi te vervolgen. Volgens mijn wegenkaart moesten zij op weg naar de grensovergang langs deze afslag komen en dus had ik juist daar mijn autotje in de berm geparkeerd. Ik hoopte maar dat ik de kaart goed had gelezen en vroeg mezelf steeds maar af of ik daar zo zonder verlichting wel veilig stond. s'Morgens bleek dat er die nacht amper een auto voorbij gekomen was, wel had ik een paar vossen op net aan een meter afstand voorbij zien lopen. Oh ja,.. en ook nog een hert.


De autoreis vanaf die afslag bij de grens tot onze bestemming viel behoorlijk tegen. Ik had wegens slaapgebrek al aardig bloeddoorlopen oogjes en opschieten deed de reis ook al niet. Die E30 waarvan ik in mijn naïviteit had aangenomen dat dit een soort van autosnelweg was of op zijn minst een soort van autoweg waarop je toch redelijk kon opschieten bleek gewoon een weg met in het midden hiervan een onderbroken witte streep te zijn die ons dwars door allerlei dorpjes en gehuchtjes voerde. Een aantal malen reden we zelfs dwars we door een stad zoals in Poznan. In totaal duurde het resterende deel van de reis nog een dikke negen uur en toen we op onze plek van onze bestemming aankwamen had ik zo'n beetje alle varianten in het Poolse landschap gezien. Het westen van Polen deed mij afgezien van de slechte staat waarin alles verkeerde veel denken aan gehuchten in Drenthe of net over de grens in Duitsland. En hoe verder we naar het oosten reisden hoe meer de bakstenen van de huizen door stukwerk werd vervangen. Aanvankelijk grijs maar later hadden veel huizen een vale gele of heel licht oranje kleur. Tezamen met de juist ontluikende bomen en heesters gaf dit een heel ander beeld dan dat ik gewend was van die grauwe grijze, vaak in de winter gemaakte, foto's die zo typerend voor het Westerse begrip van het 'Oostblok' waren. Op die dag zag zo zonder al te veel vrachtverkeer met al die fietsers en soms een paard en wagen het leven er bijna rustig, ik zou bijna zeggen relax uit... Of romantiseer ik nu de boel?

Wat betreft de wegen, telkens als je dacht dat het niet slechter kon was er altijd wel een paar kilometer die zogezegd de grens verlegde... Zo had ik op een stuk autosnelweg van ongeveer 30 kilometer lang gereden die verdacht veel leek op zo'n betonnen start en landingsbaan voor echt hele grote vliegtuigen. En op weer een andere stukken dacht ik echt ieder moment de schokdempers door de motorkap van mijn autotje te kunnen zien komen. Vooral beducht was ik op spoorovergangen… daar kwamen de eerste keer dat ik er eentje kruiste ondanks de lage snelheid toch alle vier de wielen van de grond! De wegen waren bijna allemaal veel te smal voor het verkeer dat al een paar decennia het formaat van paard en wagen was ontgroeid en in het aanwezige asfalt was vaak een verschrikkelijke spoorvorming ontstaan. Verder viel het me op dat hoe verder we van de Poolse grens geraakten we steeds vaker door mensen werden nagestaard. Mijn goede vriend uit een gehucht niet ver van Lublin vertelde me dat dit soort auto's in Polen niet bekend waren. Pas veel later realiseerde ik me dat hij kenteken bedoelde...


Voor andere interessante verhalen, kijk eens op: http://www.eliveld.nl/articles/hoofdpag ... agina.html

[SvMp]

Als ik dit soort verslagen lees, denk ik was ik maar 20 jaar eerder geboren..

Nu stelt een reisje naar Warschau niets meer voor, en moet je voor wat meer avontuur nog oostelijker gaan.

[Wilhelmus Johannes]

Toen was de DDR nog mooi en ongerept,nu is het volgebouwd met duizenden gehaktmolens en de nodige vierkante kilometers van die vieze bruine platen.
Ik geloof dat ze zoiets duurzaam noemen.

[Plievo]

Als ik dit soort verslagen lees, denk ik was ik maar 20 jaar eerder geboren..

Nu stelt een reisje naar Warschau niets meer voor, en moet je voor wat meer avontuur nog oostelijker gaan.

Het had zeker een bepaalde charme, maar 6 uur wachten voor een grens bij 25°C verveelt ook snel hoor.
Gemiddeld deed ik tussen de 12 en 16 uur over om in Poznan te komen, een reis van 800km.
Nu, als het zwaar tegen zit, 10 uur.

[pietje Bell]

Tja,als ik nu wel weer eens in Polen rond rij,en dan door een dorp of een stad kom,en dan in de zomer.DAN DENK IK was ik maar 30 jaar later geboren .

[Przyrodnik]

duizenden gehaktmolens en de nodige vierkante kilometers van die vieze bruine platen.

???????????????????

[Przyrodnik]

Tja,als ik nu wel weer eens in Polen rond rij,en dan door een dorp of een stad kom,en dan in de zomer.DAN DENK IK was ik maar 30 jaar later geboren .

Wil je mijn ogen af en toe lenen?

[admin]

Zie het originele verslag op: http://www.eliveld.nl/articles/2011/2904/2904.html


De eerste dagen sleepten mijn vrienden mij naar al die in Poolse ogen zo befaamde plaatsen die je als toerist gewoon gezien moést hebben. De platgegooide en later weer herbouwde oude stad van Warschau, de talloze musea en oude gebouwen waarvan sommige nog sporen vertoonde van die zo vernietigende Tweede Wereldoorlog. En natuurlijk naar ontelbare hotels en restaurants waar je ondanks de tekorten vaak toch heel lekker kon eten en vooral goed kon drinken! Aan wodka was in ieder geval geen enkel gebrek.

Op straat leken er buiten de vele kiosken trouwens nauwelijks winkels te zijn. Dit was natuurlijk niet zo maar er waren weinig tot geen reclameuitingen en hierdoor vielen voor mijn ongeoefende oog winkeltjes veel minder snel in het straatbeeld op. Dit had als gevolg dat als ik ervoor stond vaak nauwelijks kon ontdekken wat er precies verkocht werd. Zo zag ik bijvoorbeeld pas op het laatste moment dat ik in een schoenenzaak stond terwijl de winkel met al die verschillende toonbanken en mensen die stempels op papiertjes zette meer op een soort van supermarkt leek. Wel opvallen deden de staatswinkels als Cepelia en Pewex. De Cepelia winkels boden allerlei snuisterijen voor voornamelijk toeristen aan. Kleedjes, poppetjes en souvenirs in typische Poolse stijl. Spul vooral geschikt om weg te geven als je begrijpt wat ik bedoel. En in de Pewex konden Polen buitenlandse producten kopen met, je raadt het al... buitenlands geld. Dollars in dit geval. Er is mij verteld dat in slechte tijden alleen nog in Pewex winkels de meest noodzakelijke goederen te koop waren. Tja daar ben je dus mooi de sjaak mee als er alleen nog azijn in de winkels ligt en je geen dollars hebt.. Bijzonder aan de Pewex winkels was trouwens dat je daar wel zo gepast mogelijk moest proberen te betalen. Je kreeg kleingeld namelijk terug in Pewex dollars en daarmee kon je zoals je zult begrijpen helemaal nergens terecht behalve in de Pewex.


Dat buitenlandse deviezen rete welkom waren bleek wel uit het feit dat ik als toerist verplicht was per dag 36 Duitse Mark voor Pools geld om te wisselen. Natuurlijk voor een voor de Poolse staat zeer gunstige koers want ik begreep dat er op straat velen malen meer voor een Duitse Mark werd betaald. Niet dat ik ook maar iets te kort kwam, ondanks deze beroerde koers stond ik na het wisselen toch nog met een klein vermogen aan Poolse Zlotys in mijn hand. Trouwens, om te voorkomen dat je als toerist in alle drukte zou vergeten om verplicht te wisselen kreeg je van de Pools ambassade een levensgroot stempel in je paspoort. Niet omwisselen was niet slim zo zou op de terugreis blijken. Je kon dan namelijk het verschuldigde bedrag alsnog aan de grens aftikken alwaar je in plaats van Pools geld een soort van tegoedbon kreeg. Je mocht namelijk geen Pools geld exporteren! Ja beste kijkbuislezertjes, die commies konden het mooi brengen...

Afijn na een weekje beesten in Warschau nam mijn vriend uit dat gehuchtje niet ver van Lublin het touw over en reisde ik voordat ik het goed en wel doorhad met hem in een taxi honderden kilometers door Zuid Oost Polen. Onderweg deden wij verschillende bezienswaardigheden aan en ook bezochten we voor mij allerlei vage kenissen die naarmate de reis vorderde steeds vager werden. Oké, toegegeven... een enkeling herkende ik nog van een ontmoeting in Nederland. Maar man, wat een reis was dat... ik weet nog iets van een oude bak, een Syrena, waarmee we van de ene boerderij naar de andere racete om maar op tijd voor de volgende borrel te zijn en talloze fotoalbums van (jonge) boerendochters... Toen ik eenmaal weer een beetje, en zonder hulp op beide benen kon staan, bleek ik al twee dagen op een boerderij te verblijven waar een trouwerij aan de gang was. Het was werkelijk schitterend weer en ik herinner me mensen die achter de boerderij een gat in de grond groeven waar zij flessen uit opdiepten. Geen idee wat erin zat maar het slikte met het warme vette varken van de grill verdomd prettig weg - zo liggend in het gras.

In Lublin woonde ook de familie van een jonge Poolse kerel die een half jaartje voor mijn bezoek aan Polen besloten had om in Nederland te blijven. Hij zag het leven in Polen niet zitten en de avond dat we bij zijn ouders aankwamen was eigenlijk per vergissing. Om de een of ander reden kreeg ik een probleem in een hotel omdat er iets fout was met mijn visum. Wat er precies aan de hand was weet ik niet meer maar ik zie onze overhaastte rit weg van dat hotel met een brede kerel in een joekel van een Volga nog voor me... Je moet weten dat ik in die dagen gewoon geen idée meer had waar ik aan toe was of waar ik mee bezig was. Ik begreep helemaal niets meer van de rit met die taxi, van de ene kant van Polen naar de andere kant waar volgens mijn vriend maar een paar dollars voor betaald hoefde te worden. Ik begreep niets van de rijkdom die je kennelijk had als je honderd dollar in je zak had. En ik begreep al helemaal niets van de blik in de ogen van de mensen als zij mijn paspoort zagen. Misschien klinkt het nu als een cliché en misschien was het dat toen ook al... maar toch. Ik had deze gekte nog nooit meegemaakt. Nou ja in ieder geval kon ik die avond een lekker warm en ontspannend bad nemen in het ouderlijk huis van mijn vriend waarvan ik de familie waarschijnlijk al meerdere malen had geschoffeerd door hun uitnodigingen zonder uitleg af te slaan. Louter en alleen omdat ik te schijterig was mijn autotje voor hun deur te parkeren uit angst dat deze gestolen zou worden.

Tjonge... ik snapte echt niets van leven in een totalitair systeem...


Voor andere interessante verhalen, kijk eens op: http://www.eliveld.nl/articles/hoofdpag ... agina.html

[Lech]

Bedankt voor dit verslag, heel leerzaam.

[Plievo]

Er is mij verteld dat in slechte tijden alleen nog in Pewex winkels de meest noodzakelijke goederen te koop waren. Tja daar ben je dus mooi de sjaak mee als er alleen nog azijn in de winkels ligt en je geen dollars hebt.. Bijzonder aan de Pewex winkels was trouwens dat je daar wel zo gepast mogelijk moest proberen te betalen. Je kreeg kleingeld namelijk terug in Pewex dollars en daarmee kon je zoals je zult begrijpen helemaal nergens terecht behalve in de Pewex.

In de Pewexwinkles kon je zaken zoals koffie / buitenlands gedestilleerd / chocola / etc kopen. Zaken die in de normale winkels op de bon waren of totaal niet te koop.
De Pewexdollars ken ik niet, ik kreeg mijn wisselgeld terug in zlotys.

[Plievo]

Pewex
Tot 1995 waren er in Polen zogenaamde dollarwinkels met de naam Pewex. Je kon er allemaal 'exotische' dingen kopen, als je dollars had. Zoals Donald Duck-kauwgom met een 'verhaaltje' erbij. Of whiskey. WC-papier. Levi's 701.


Tijdens de Terreur van de Lege Winkels, in de bloeitijd van het communisme, gingen alle alarmbellen rinkelen als 'er iets was'. Het gonsde bijvoorbeeld door de stad dat er stofzuigers 'waren'. Ook als men al een stofzuiger had, rende men naar het punt waar de stofzuigers 'waren'. Want over 2 maanden zouden er best eens ijskasten kunnen 'zijn', en die had je wel nodig. Als je dan geen geld had of als je er naast greep, had je mooi een stofzuiger in de aanbieding. Begrijp je?
De hele familie werd gemobiliseerd, want 12 uur in de rij bij min 10, daar moest je op voorbereid zijn. Dat werd ploegendienst. Er werd een schema gemaakt. Eerst zusje 2 uur, dan opa, dan moeder etc.
Of een paar schoenen. Je was bruid, maar nergens kon je witte schoenen kopen. Via via hoorde je dat 150 km verderop er witte schoenen 'waren'. Als een speer met 80km/h erheen. Gekocht, zo lelijk en plomp als de nacht, maar ze waren wit en de goede maat. Wat kon je doen? Er moest getrouwd worden en je had witte schoenen nodig, dus trouwde je op klompschoenen. Wit waren ze.


Of je behoorde tot de welgestelden die de beschikking hadden over een auto, een pruttelende tweetact, een voiture. Dan reed je elke week 1400 km naar Gdansk en terug, omdat je een vriend had die op de Batory kok was. Dat schip kwam overal en van hem kocht je koffie, thee, chocola en bananen. Die nam je mee naar huis en door ruil kwam je 'achterom' aan alles. Je kreeg het beste vlees, brood etc. zonder in de rij te staan.


Gewild of ongewild werd iedereen zo een jager op eten en consumptiegoederen. De oudere generatie heeft dit roofdierschap nog steeds aan de kont hangen. Ontspannen winkelen is er niet bij. Men babbelt niet gemoedelijk, maar men loert, men zwijgt, weegt zijn kansen. Men verhoort de verkoper als in een rechtbank. Is de datum goed? Komt het niet uit China of Polen? Is die weegschaal geijkt en officieel verzegeld? Is er geen water bij de wodka gedaan?


Bovenstaande geeft het beeld wel aardig weer hoe het in de 80-er jaren er aan toe ging.
http://oranska.blogspot.nl/2011/02/pewex.html

[Przyrodnik]

Pewex
Tot 1995 waren er in Polen zogenaamde dollarwinkels met de naam Pewex. Je kon er allemaal 'exotische' dingen kopen, als je dollars had. Zoals Donald Duck-kauwgom met een 'verhaaltje' erbij. Of whiskey. WC-papier. Levi's 701.

Was er in het vrml. Oostblok / Polen geen toiletpapier in de normale winkels?

Hoe deed men dat dan?

[Wilhelmus Johannes]

Dat was er wel Frank.

[Przyrodnik]

Ik dacht al, ben ik nou dom.

[Plievo]

Toiletpapier van toen was elastisch schuurpapier met bar weinig absorptievermogen.
Je kon het zonder problemen 25% uitrekken.

[admin]

Zie ook http://www.eliveld.nl/articles/2011/0105/0105.html

Op zo'n beetje de één na laatste dag van ons verblijf in Lublin deden we het voormalige concentratie en vernietigingskamp Majdanek aan.

Ik had door de jaren heen behoorlijk veel over kampen als Sobibor, Treblinka en Auschwitz gelezen en wilde er nu wel eens eentje van dichtbij bekijken. Majdanek lag op net aan een paar kilometer buiten de stad en over dit kamp wist ik trouwens ook nog niet zo veel.



De overblijfselen van het kamp bestond uit voornamelijk een serie oude barakken, een centraal gelegen plein en een crematorium. Deze laatste was kennelijk vanaf de grond af opnieuw opgebouwd en er stond, ik zou bijna schrijven natuurlijk, ook een verroest hek omheen. Enne wachttorens, die stonden er ook. Nou ja,.. eigenlijk stond alles er wat je volgens de geschiedenisboekjes zou verwachtten. Je kent ze wel die bekende afbeeldingen, wat dat betreft lijken na jaren van verval alle kampen op elkaar. En misschien juist wel hierom maakte het gigantische stenen hoofdmonument waarin ik dacht de naam van het kamp te herkennen nog wel de meeste indruk op mij. En in het voorlichtingscentrum aangekomen kon natuurlijk ook ik het niet nalaten nog snel even een souvenir in de vorm van een boek over dit kamp te scoren. Zo'n typisch toeristending met de pakkende titel 'Majdanek', veel vage zwart-wit foto's en met lekker veel Russisch erin.

Wat mij bij dit soort van tentoonstellingen altijd tegen de borst stuitte en eigenlijk nog steeds doet is de vanzelfsprekendheid waarmee ieder feit dat bijdraagt aan de horror klakkeloos voor waar wordt aangenomen. De aantallen slachtoffers zijn altijd astronomisch hoog en de ene wreedheid wordt nog gruwelijker voorgesteld dan de andere. Als het gaat om het beschrijven van menselijk leed lijkt het wel of er geen enkele overdrijving wordt geschuwd. Hoe gruwelijker het verhaal des te meer de toeristen rillen en.. smullen. Alsof iedereen ervan doordrongen moét worden dat ongeacht type 'kamp' deze allemaal met de gruwelen van willekeurige vervolging en vernietiging vereenzelvigd kunnen worden. Alsof er geen allerlei vaag crimineel tuig in een kamp zou mogen worden opgesloten of uit de weg zou mogen worden geruimd.


Nou niet meteen gaan lopen gillen dat ik een gore vieze Holocaust ontkenner ben want dat doe ik helemaal niet. Waar het mij om gaat is dat als er in die tijd gesproken werd over de slachtoffers van die kampen het altijd bijna uitsluitend Joden betrof en dit maakte op mij een bijna schaamteloze indruk. Alsof zij het alleenrecht op het lijden hadden! Het leek wel of het aantal niet-Joden zoals homosexuelen, intellectuelen of gewoon tegenstanders van het Nazi regime dat werd vermoord er helemaal niet toe deed!

Werd je in de jaren tachtig bijna vervolgd als je stelde dat het aantal slachtoffers in dit kamp bij lange na geen 300.000 kón bedragen en dat het getal van één miljoen schromelijk overdreven was. Rond 2005 bleek na nieuw en grondig onderzoek toch echt dat het totaal aantal doden ongeveer 78.000 bedraagt, waarvan ongeveer 59.000 Joden. En dit is wel een verschil van minimaal honderden duizenden slachtoffers! Tja en dan kán het aan mij liggen maar dan krijg ik van de bij die andere kampen genoemde cijfers toch een beetje rare smaak in mijn mond. Van de hele geschiedschrijving over die tijd trouwens maar dit terzijde...



Aan het eind van deze dag hoorden we allerlei vage geruchten over een, hemelsbreed zo'n dikke 500 kilometer van ons verwijderd, geplofte Russische kerncentrale. Toen we een dag later erin slaagden een telefoontje met onze vrienden in Warschau te plegen bleek dat die kerncentrale in Tsjernobyl al een dag of drie eerder de lucht in was gegaan en dat de situatie toch wel ernstig was. Ik kon op dat moment erg moeilijk inschatten wat mijn vrienden en kennisen ervan vonden maar kreeg wel door dat wat er in de media werd gemeld niet echt veel indruk maakte. Ik herinner me dat men veel meer waarde hechtte aan buitenlandse radiozenders. Deze hadden het over een radioactieve wolk die kennelijk onze richting op kwam, ofschoon niemand leek te weten over hoeveel radioactiviteit het nu precies ging. Wel werd geadviseerd de koeien op stal te zetten en van bevriende artsen hoorde we dat kinderen en zwangere vrouwen Plyn Lugola (Lugol's iodine) te drinken kregen. Eigenlijk wist helemaal niemand wat er precies aan de hand was en wat de eventuele gevolgen van deze ramp zouden kunnen zijn en ik bemerkte dat er misschien wel daarom steeds meer grapjes over de naderende radioactieve wolk werd gemaakt. Iets over dat licht geven in het donker best handig was als de electriciteit weer eens uitviel… Gedurende onze terugreis naar Warschau op, ik dacht 30 april, trakteerde moeder natuur ons op een fikse regenbui waarvan ik maar hoopte dat deze niet al te veel radioactieve rotzooi zou bevatten en met een beetje geluk zelfs nog wat van dat spul zou wegspoelen. Of en hoeveel wij licht gaven weet ik niet. We werden weliswaar een paar dagen later op de terugweg bij de grensovergang Helmstedt-Marienborn met geigertellers gecontroleerd maar volgens het commentaar van de grensbeambten was de straling minimaal. We konden zo doorrijden...



Afijn, terug in Nowy Dwor Mazowiecki wachtte mij een grootse verassing in de vorm van het in Warschau bijwonen van de jaarlijkse één mei parade! Het bleek dat bijna iedereen op deze dag in Polen vrij was om zodoende de talloze parades die overal in het land werden gehouden bij te kunnen wonen. Het moest dus wel, zo dacht ik, een groots spektakel gaan worden. Misschien hielden ze wel net zo'n parade als op het Rode Plein in Moskou! Je weet wel met talloze marcherende soldaten, rijendik langsrijdende tanks en laag overvliegende gevechtsvliegtuigen en zo...
Nou het was even slikken. Groots was inderdaad dat zoveel mensen op zo'n mooie dag vrij hadden. Alleen leken ze er niet allemaal op uit om de parade te gaan bijwonen.

Sterker, in Warschau liepen maar een paar handjesvol lui met vlaggen en (natuurlijk) stonden langs de route hier en daar ook een paar verdekt opgestelde Militia busjes die de hele zaak in de gaten moesten houden. Ik zag die busjes wel maar wist natuurlijk niet dat ze vanuit die busjes allerlei lui die braaf in de demonstratie meeliepen fotografeerden. Dat merkte ik toen ik ervoor ging staan, of ik even opzij wilde werd mij vriendelijk doch dringend verzocht... Niks geen tanks en het gebrul van laag overvliegende straalvliegtuigen dus. Wel af en toe een overvliegende Militia helicopter. En natuurlijk één of andere vent die vanaf een podium de productiecijfers van verleden jaar oplepelde: die van Ursus tractoren lag op schema begreep ik...



Gelukkig was ter afsluiting van deze hete dag het stof voldoende aanleiding deze weg te spoelen! En zodoende vierden wij met z'n allen toch nog een beetje de eerste mei!