Het is de laatste tijd vrij hard gegaan en toch ben ik maar nipt klaar geraakt met de gemaakte foto's: op naar het volgende, al zal het hier dan weer even rustiger worden.
Poznan: een typische middelgrote Poolse stad: een aangenaam historisch stadscentrum, maar verschrikkelijk saai erbuiten. Het tramnet is uitstekend: heel veel verbindingen en nog meer lijnen, zorgen ervoor dat men in de stad relatief weinig bussen ziet. Zelfs daar kan het dus.
Op 1 uitzondering na, zit er weinig beweging in het tramnet, op de al even klassieke Poolse uitzondering van werken na: er zijn wel altijd enkele lijnen omgeleid, afgeschaft of door andere tijdelijke vervangen.
Ietsje boeiender wordt het met het materiaal: dat gaat daar hard. Wie om de 5 jaar komt, weet bijna niet meer waar te beginnen met de nieuwigheden. Dit komt natuurlijk door de omvang van dit bedrijf, maar ook door het feit dat de kwaliteit van de Poolse trams ... exact in overeenstemming is met de prijs die men ervoor betaalde. 2 tramtypes - en dan spreek ik over + 100 trams - heb ik in de loop der jaren zien verdwijnen: nu zijn de oudste Poolse trams die nog in dienst zijn de Konstal 105 wagens, in verschillende variantes.
De 90 + 89, hier op lijn 2 in de Strzelecka op 4/6/2011, was het laagste nummer dat ik gezien heb en volgens de lijsten in mijn bezit de oudste nog in dienst: die dateert uit 1975 en rijdt in reclamekleuren rond.
Van die reeks waren er ook meer dan 100 en die worden nu ook stelselmatig buiten dienst gesteld. De 132 + 133 (2e wagen in gewone kleuren) aan de halte Aleja Solidarnosci op lijn 15. Dit is een vrij recente, nieuw aangelegde snellijn dat zijn gelijke niet kent: de lijn ligt over de ganse lengte in een uitgraving en is compleet kruisingsvrij. Totaal niet fotogeniek, behalve dat men daar makkelijk uit de hoogte foto's kan maken, al blijft het thema oersaai.
Toch is er fundamenteels wat veranderd: toen de lijn geopend werd, waren het enkel de nieuwste trams die op deze lijnen reden. Enkele jaren later - nu dus - heeft men een bocht van 180° gemaakt: op die 5 lijnen die dit traject berijden, vindt men nog enkel het oudste materiaal terug!
Ik heb ook een oog voor bizare verkeersborden, of althans: die ik bizar vind.
Wat betekent dat bord daar? Dat je er niet mag blijven staan, maar gewoon moet doorlopen?
Tot voor enkele jaren reden de trams nog met grote metalen borden waar het lijnnummer in vermeld stond: die traditie is verdwenen... en teruggekomen, al is het met LED's tegenwoordig. De 144 + 145 op lijn 17 rijdt met zo'n uitrusting rond - en zelfs in de gewone lijnkleuren - langs de Prymasa Stefana Wyszynskiego op 4/6/2011.
Enkele van deze trams krijgen ook een ingrijpende verbouwing en zien er totaal anders uit. Overigens gebeuren die werken niet door de tramwerkplaatsen zelf, maar door externe firma's: het gaat dus niet over bezigheidstherapie!
Ik heb helaas meerdere malen moeten ervaren dat die LED's van die lijncijfers een lastige frequentie hanteren: de bestemming kan ik steeds lezen, maar het lijncijfer verdwijnt met het fotograferen. Helaas heb ik deze tram (198 + 197) slechts eenmaal (aan de deurenkant) onderschept: beter heb ik niet. De foto werd gemaakt in de Ulica 28 Czerwa 1956 op 3 juni 2011. Ik ken het lijnnummer niet.
Poznan publiceert (naar mijn weten...) geen cijfers over de gemiddelde leeftijd van haar wagenpark, en gelukkig maar. Mochten die cijfers bestaan, dan zou men rare capriolen ontdekken: trams uit de 70'er jaren worden vervangen door trams... uit de 60'er jaren.
Uit Düsseldorf afkomtig en nog in de originele Duitse kleuren rondrijdend, heb ik op 4/6/2011 de 699 op lijn 2 op foto gezet in dezelfde straat als hierboven:
Ik viel achterover toen ik aan het eindpunt Wilczak (lijn 3) kwam: in alle richtingen, en voor zover het oog reikte, stonden daar trams opgesteld: tientallen, tientallen: complete waanzin. De stelplaatsen kunnen ze tijdens het weekend niet meer herbergen en deze zijtak wordt dus tijdens het weekend niet (meer) bediend om die werkelijk compleet vol te proppen met trams.
Om graffiti en andere tags te voorkomen, is daar natuurlijk security aanwezig. Uiteraard was mijn komst een zegen voor hen: eindelijk afwisseling en eindelijk macht kunnen vertonen.
Kijk: ik sta op straat - openbare weg - trams te fotograferen: ik mag daar dus komen en trams fotograferen is niet verboden. Ostentatief werd de nummerplaat van mijn auto genoteerd - mogen ze -, werd er met de walkie-talkie versterking opgeroepen en nadien met de GSM... Maar niemand die iets anders dan Pools sprak. Uiteindelijk moeide een "chef" (?) zich (de enige die er verzorgd uit zag) en hij brabbelde iets in een soort van gebroken Duits waar alleen hij het geheim van kende, want het duurde zelfs even voor ik door had dat hij Duits sprak, al kon het even goed Deens geweest zijn. Ik denk dat hij mij wou overtuigen dat ik moest weggaan: ik heb hem gezegd - in het Nederlands - dat ik wegging als ik klaar was met fotograferen. Stomme discussie uiteraard...
Hier staat dus de 686 - ook een Dusseldorfer, maar dan herschilderd - te wachten op de maandagse inzet, al zullen ze de nacht van zondag / maandag heel wat werk moeten doen om daar het eerste vertrek om 4u45 te verzorgen...
Voormelde trams waren allemaal 8-assers: er werden ook wel enkele 6-assers (gewone gelede trams) overgenomen, maar die heb ik niet gezien, of althans, niet op foto gezet.
Uit Frankfurt/Main heb ik wel zo'n 6-asser onderschept: de trams uit Frankfurt zijn héél makkelijk herkenbaar door hun dubbele koplampen: die vond men alleen daar. De 606 rijdt op 4/6/2011 het eindpunt Staroleka binnen: dit is dus een gewone gelede Frankfurter.
Ook uit Frankfurt/Main - dubbele koplampen - komt deze dubbelgelede tram; de middenbak heeft overigens ook geen toegangsdeur.
Deze 672 op lijn 2 heb ik op 3/6/2011 langs de Ulica Gorna Wilda gemaakt.
Ook uit Frankfurt afkomstig zijn deze vrij zeldzame tweerichtingstrams: die waren specifiek voor lijn 16 aldaar gebouwd. In Poznan kunnen ze wel van pas komen bij werken, maar in normale exploitaitie heeft men daar geen tweerichtingstrams nodig. De kleuren zijn inderdaad nog de Frankfurtse en zelfs het nummer (903) werd behouden. De foto werd gemaakt aan het eindpunt Piatkowska op 04/06/2011.
Maar het is niet altijd kommer en kwel: in 1997 werden 10 lagevloertrams van het type RTN6 van Tatra gekocht: dit was de zwanenzang van de fabriek, die korte tijd nadien failliet verklaard werd. In Tsjechië, waar de meeste steden enkele (2 of 3 trams) kregen, heeft men er nooit raad mee geweten en zijn ze ofwel gesloopt, ofwel in een verre hoek van de stelplaats beland. Vrij recent heeft Praag haar exemplaar aan Poznan geschonken: dan hebben ze ook wisselstukken, want die zijn niet verkrijgbaar en van dit tramtype werden er geen 20 gemaakt!
Hoe dan ook, Poznan houdt deze trams toch ook reeds 14 jaar draaiend en dat schijnt echt een mirakel te zijn. In de Podgorna kon ik de 408 op 04/06/2011 op lijn 5 op de foto zetten.
In 2003/2004 werden er 14 Combino's geleverd... het verhaal wil dat die voor Amsterdam bestemd waren, maar dat ze die daar toen geweigerd hebben en dat Poznan ze uiteindelijk aan een zachte(re) prijs heeft kunnen kopen... Ik laat het in het midden: dit werd me verteld, maar ik heb het verhaal niet nagecheckt. Het is alleszins wel een exacte kopie.
De Winogrady - een straatnaam die ik niet onmiddellijk in Polen zou verwachten - werd recentelijk heraangelegd en men heeft zich duidelijk op Frankrijk geïnspireerd - met zo'n straatnaam zelfs niet verwonderlijk. Maar het resultaat mag er zijn en de 512 verzorgt er een dienst op lijn 10 op 04/06/2011.
Dan zijn er nog een aantal eenlingen (meestal verbouwingen) en belangrijker: prototypes van lagevloertrams van Solaris, waarvan de reeks nu in levering is. Helaas heb ik dit alles niet op foto gezet: ofwel op de verkeerde plaats op het verkeerd moment, ofwel reed het gewoon toen niet.
Museumtrams heb ik wel gezien en ze zijn even actief als in Brussel: bijna dagelijks zijn er wel groepen die een stadsrondrit boeken. Maar ook hier: wel gezien, niet op foto gezet.
Wel heb ik toch een paar werkwagens op foto gezet: de 2025, een oude tweeasser, maar wel mooi herschilderd, kon ik van op de straat maken toen hij gewoon in de stelplaats Staroleka stond op 4/6/2011.
Op 3/6/2011 geraakte ik probleemloos in de stelplaats Madalinskiego binnen: de portier sprak alleen Pools, maar verstond het verzoek en liet me binnen. De bijzonderste wagen is die 2616: een Frankfurter die als werkwagen "omgebouwd" werd. Oranje cijfers op een oranje tram: wie bedenkt dit toch?
Het doel van deze reis was het afscheid van de Amsterdamse trams in Poznan: die zijn daar ook terechtgekomen en op 4/6/2011 werd een afscheidsrit gehouden: hiervoor had ik een uitnodiging bekomen en dat vond ik wel leuk, al is dit inderdaad nogal ver... maar onderweg heb ik toch nog een en ander bezocht.
Voor het vertrek werd op 04/06/2011 in de stelplaats Madalinskiego een line-up gehouden met de "laatsten der Mohikanen": v.l.n.r.: 806 - 809 - 807 - 805 - 800; de linkse was al buiten dienst; met de 3 middelste werd de rit gehouden en de rechtste is nu ondertussen al terug in Amsterdam, terwijl de anderen ondertussen al gesloopt zijn: het gaat heel snel, temeer men echt geen ruimte op overschot heeft...
De rit zelf was zeker geen hoogvlieger: veel gemiste kansen wat fotostops betreft. Aan het eindpunt Orle Gniazdo werd er een terug een parallel georganiseerd, maar ik heb nog nergens zo'n droevige organisatie meegemaakt: hemel en aarde hebben enkele deelnemers moeten verzetten om alle in de weg lopers - familieleden van de bestuurders zaten er ook bij met hun kinderen - uit het gezichtsveld van de fotografen te krijgen. De organisatoren keken toe, maar wisten duidelijk niet hoe ze zo'n rit (met 3 trams en veel teveel deelnemers) moesten aanpakken. Afijn: uiteindelijk is het gelukt: de middelste had dan wel geen gesloten deuren, maar dit detail heb ik (en de rest) zo maar gelaten: de capaciteit van mijn stembanden was al met de helft afgenomen. Echt waar: zelden meegemaakt.
Aan het eindpunt Piatkowska, waar links de reguliere lijn 11 stond, ging het dan weer wat vlotter, al is dit natuurlijk ook weer niet het soort fotostops waar ik hoog van op loop.
Hier en daar werd er toch onderweg gestopt: de zon scheen en het was nooit een probleem om een goede, zonnige plek te vinden. Een stop werd met die groene trams onder een dikke bomenrij georganiseerd: het nut zag ik niet in, maar heb de foto gemaakt en thuis verwijderd: dat was echt absurd.
Ook in de schaduw, maar met minder bomen, werd deze fotostop in de 27 Grudnia georganiseerd: de locatie was wel leuk, maar de lichtomstandigheden (contrast) verschrikkelijk slecht.
Toch werd er ergens rekening gehouden met de zonnestand en wel in de Kornicka: helaas was dit dan weer de saaiste plek... terwijl we 5 minuten eerder langs een mooie kerk passeerden...
Toch ben ik niet ontevreden: het was al bij een leuke rit, die wat originele foto's heeft opgebracht, al had het volgens mij heel wat beter gekunnen.
Tot slot: in 2012 is er het E.K. voetbal in Polen en ook in Poznan en dit is dus een van de redenen waarom er nu zo een toevloed is aan nieuw en tweedehands materieel.
Deze draad ga ik nu weer enkele weken laten rusten.
focus1965
