Enkele dagen na mijn bezoek aan Krakau was ik vanuit Warschau vertrokken naar Łódź om daar in een dag het tramnet te bekijken. Łódź ligt op ongeveer 2,5 uur reizen van Warschau en leek mij een interessant uitstapje. Vantevoren was mij bekend dat Łódź nog een aantal echte buitenlijnen in dienst heeft. Aangezien ik dat fenomeen alleen ken uit (foto)boeken van vroeger was ik benieuwd hoe dit was.
Łódź heeft 17 reguliere stadstramlijnen en daarnaast een drietal regionale lijnen, allen op meterspoor (nee, de PCC's kunnen hier geen tweede leven slijten!). Het stadstramnet wordt geëxploiteerd door het vervoerbedrijf van Łódź, op één van de buitenlijnen rijdt de MKT met een allergaartje aan materieel.
Bij aankomst op station Łódź Fabryczna (het oostelijke hoofdstation) viel het mij al op dat de tramsporen er heel wat slechter bij liggen dan in Krakau. Hoewel ik later op de dag zag dat er trajectgedeeltes wel als nieuw bijliggen, hebben de grote stukken slecht spoor m.i. een grote invloed op de rijsnelheid.
Op de foto komt een koppelstel met Konstal trams (in verschillende uitvoeringen zijn er maar liefst 850 trams van dit type in de stad) over de Jana Kilinkskiego langs het station rijden. Hoewel het niet goed te zien is is het spoor hier erg slecht en rijdt de tram niet harder dan 20 kilometer per uur.
Samen met lijn 4 wordt deze tak met lijn 1 weer door twee lijnen bediend. Elk apart met een frequentie van elke 20 minuten, wordt dit trajectdeel elke 10 minuten bediend.
Na een slecht engelssprekende Pool gevraagd te hebben hoe een dagkaartje hier heet kon ik richting een van de zes ogenschijnlijke zelfde kiosken die in een rij staan bij het station gaan, om daar bij zo'n typisch kioskvrouwtje voor ik meen €3 een dagkaart te kopen. Deze verkocht ook koffie en ik heb mogen ervaren hoe oploskoffie smaakt als de korrels niet goed oplossen in het water. Gadverdamme.
Met een dagkaart in de hand liep ik weer richting de tramhalte om een beetje de stad verder in te gaan. Met een gereviseerde Konstal-tram ging de reis twee haltes in zuidelijke richting, om uit te stappen bij de kruising met de Aleja Marzalska Jozefa Pilsudskiego. Aangezien de tram op de weg stopt tussen het andere verkeer en deze weg geen prioriteit kon krijgen voor de drukke Aleja Marzalska had ik tijd genoeg om nog even een foto te maken van voorgenoemde tram.
Op de kruising kwam na een sigaretje een dienstwagen van lijn 14 aangereden, waarmee ik op weg ging naar het hoofddoel van deze dag. Hoewel het spoor er ogenschijnlijk beter bij lag dan in de voorgenoemde straat, werd ook hier vrij langzaam gereden.
Enkele haltes verder in westelijke richting stapte ik uit om naar een tram van lijn 46 te lopen. Op de achtergrond komt er al een tram van die lijn langs, maar eerst een foto van de deels op hetzelfde traject rijdende lijn 15.
http://i1119.photobucket.com/albums/k63 ... /Lodz5.jpg
Lijn 46 was het hoofddoel van de dag, maar waarom die lijn? Omdat het de langste lijn van Polen is en ook een van de langste in de wereld. Oke, de Kusttram in België is met 67 kilometer nog veel langer, maar lijn 46 is met 38 kilomter ook geen kleintje. Vanaf de in het zuiden in de stad gelegen shopping mall (wat lelijk is zoiets) rijdt de lijn door de hele stad Lodz richting het noorden. Vanaf daar rijdt de tram verder richting het plaatsje Zgierz om vervolgens nog verder te rijden naar het dorpje Ozorkow.
Waar de Kusttram 67 kilometer aflegt in 203 minuten (volgens Wikipedia) en dus een Vgem heeft van bijna 29 kilometer per uur, lijn 46 is een stuk langzamer want deze doet 115 minuten over 38 kilometer (Vgem 19km/h). Dit komt door slechte conditie van de sporen en het grote deel enkelspoor, waardoor op elkaar gewacht moet worden. De trams rijden overdag elke 20 minuten.
Waar de stadstram van Lodz afgezien van de vele varianten aan Konstal-trams een redelijk beperkte varieteit aan materieel heeft (er zijn nog twee lagevloertramtypes), wordt lijn 46 gereden met een allegaartje aan materieel. Er rijden nog enkele Konstal-trams op, ditmaal een door het trambedrijf gereviseerde 6-assige serie.
Daarnaast bestaat het uit 36 stellen bestaande materieelpark voor lijn 46 uit veel tweedehands materieel, voornamelijk Duits.
Op de foto een achtassige tram uit Freiburg bij de zuidelijke keerlus IKEA.
En op de stalling, die volgens mij alleen voor de trams van lijn 46 werd gebruikt, kwam ik deze tweerichtingswagens nog tegen waarvan mij niet bekend is waar in Duitsland deze gereden hebben.
Zelf ben ik in deze tram ingestapt, volgens mij afkomstig uit Mannheim.
Hoewel ik het korte tijd probeerde vanachter de bestuurdersplaats, lukte het mij het door de trillingen en de drukte niet om vanaf daar fatsoenlijk foto's en filmpjes te maken naar voren. Daarom heb ik na enkele haltes in de tram gevraagd of er iemand was die Engels sprak. Na mijn wensen te hebben uitgesprokenn was zij zo aardig om aan de bestuurder te vragen of ik bij hem in de cabine kon plaatsnemen. Dat was geen probleem, en zo had ik mogelijkheid om te proberen wat ik wilde, namelijk een trajectvideo maken van de hele lijn 46. Het resultaat staat hieronder. Aangezien ik van de bestuurder in gebrekkig engels te horen kreeg dat het nog wel erg lang duurde voor het eindpunt bereikt heb, ben ik halverwege gestopt met het filmen van het hele traject en heb ik alleen nog de interessante dingen gefilmd. Desalniettemin ben ik van mening dat het resultaat niet onaardig is.
http://www.youtube.com/watch?v=voa2m-bKgMM&feature=player_embedded
Zoals in de video naar voren komt, is het trajectdeel buiten Lodz geheel enkelsporig met enkele kruisingsplekken. Het was dan ook elke tien minuten een verassing welke materieeltype er nu weer om de hoek kwam zetten.
Na meer dan anderhalf uur in een erg krappe ruimte kwam de tram eindelijk aan op het eindpunt in Ozorkow, waar ik nogmaals mijn tram en de gereedstaande wagen richting Lodz op de foto zetten.
Na een pauze van een klein uur in Ozorkow, waar ik na enig zoeken een pizzaria vond die een onverwacht lekkere tre-formaggi voorschotelde (en het erg apart vond daar een Nederlander tegen te komen), was ik weer klaar voor de terugreis. Eerst ben ik nog een halte met de lijn teruggelopen om daar nog twee trams te kunnen fotograferen in een dorpse omgeving.
Met de laatstgetoonde tram ben ik teruggereisd richting Lodz, om bij de stalling van lijn 46 uit te stappen. Hoewel het mij uiteraard niet lukte om de stalling op te komen, kon ik vanaf de buitenkant toch een goed zicht krijgen op de grote diversiteit aan dienst- en werkmaterieel.
Aldaar kwamen ook de twee types lagevloertrams langs, de Cityrunner en die nieuwe van Pesa.
Met een tram van lijn 11 ben ik naar het eindpunt van lijn 46 bij de IKEA gereden, om daar over te stappen op een andere interlokale lijn, de 41 richting Pabianice. Deze werd met stadstrammaterieel gereden en was iets minder interessant. Ik heb dan ook alleen op beide eindpunten een foto genomen, waar ik overigens niet de enige was.
Hierna werd het langzaamaan tijd om terug te keren richting Warschau, maar niet om een van de dronkaards van de stad richting de tram te zien waggelen, op straat te zien neervallen, vervolgens met de trambestuurder omhoog te helpen om laatstgenoemde in onverstaanbaar, doch duidelijk Pools te horen zeggen dat meneer maar naar huis mocht lopen en niet welkom was in de tram.
Lodz is een leuke dagje om met de tram te bezoeken, al ziet de stad er verder niet mooi uit. Ik heb mijn twijfels of buitenlijn 46 nog lang zal bestaan, aangezien er een goede weg langs ligt waarover bussen zoveel sneller kunnen rijden. Het zou mooi zijn als de lijn eens een grootschalige baanvernieuwing zou krijgen, maar of hier ook de middelen en intenties voor zijn?
__________________
- www.busfoto.nl 20.000 bus pictures from all over Europe.