Gisteren heerlijk gegeten in een Bar Mleczny.
Voor 2 personen betaalden wij 23 zloty voor 2 maaltijden met een sok .
De bar was schoon, niet luxe ingericht, wel netjes.
Hebben jullie ook ervaringen met gelijksoortige eettentjes ?
Bar Mleczny
-
Wilhelmus Johannes
- Berichten: 2833
- Lid geworden op: di aug 30, 2011 7:21 pm
Re: Bar Mleczny
Hebben jullie ook ervaringen met gelijksoortige eettentjes ?
Jazeker,voor een snel middag tussendoortje,nagenoeg geen wachttijd en prima eten daarom wippen wij er vaak even binnen,en met een flinke fooi betaal ik dan de typisch Nederlandse zuinigheid weer af.
Re: Bar Mleczny
Mooie foto W.J. 
Heb je die speciaal gemaakt?
Vaak zoek ik dit soort eettentjes op die een "huiselijk" aanbod van gerechten hebben.
De meeste toeristische plaatsen die redelijk groot zijn kennen soortgelijke eetgelegenheden , de plattelandsdorpen helaas niet.
Heb je die speciaal gemaakt?Vaak zoek ik dit soort eettentjes op die een "huiselijk" aanbod van gerechten hebben.
De meeste toeristische plaatsen die redelijk groot zijn kennen soortgelijke eetgelegenheden , de plattelandsdorpen helaas niet.
-
Wilhelmus Johannes
- Berichten: 2833
- Lid geworden op: di aug 30, 2011 7:21 pm
Re: Bar Mleczny
Lech, die foto heb van het net geplukt.
https://www.google.nl/search?q=Bar+Mlec ... 2b0wWugoAY
In Krosno zijn 2 van die tentjes.
https://www.google.nl/search?q=Bar+Mlec ... 2b0wWugoAY
In Krosno zijn 2 van die tentjes.
Re: Bar Mleczny
Vandaag:
1 kaassoufle
1 friet
3 salades (witte kool, komkommer, rode kool)
1 aardappelpuree
1 schnitzel
2 compote
Totaal: 28 zloty en 20 grosze
Een rib uit mijn lijf
1 kaassoufle
1 friet
3 salades (witte kool, komkommer, rode kool)
1 aardappelpuree
1 schnitzel
2 compote
Totaal: 28 zloty en 20 grosze
Een rib uit mijn lijf
-
lief milieu
- Berichten: 161
- Lid geworden op: ma nov 28, 2011 9:47 am
Re: Bar Mleczny
Het ziet er allemaal zo lekker uit! Maar waar vind je die Bar Mleczny overal in Polen, want oorspronkelijk verwees dat naar een melkbar!
-
Wilhelmus Johannes
- Berichten: 2833
- Lid geworden op: di aug 30, 2011 7:21 pm
Re: Bar Mleczny
lief milieu schreef:Het ziet er allemaal zo lekker uit! Maar waar vind je die Bar Mleczny overal in Polen, want oorspronkelijk verwees dat naar een melkbar!
Tik de naam van de plaats waar je bent of heengaat in zet daar Bar Mleczny achter en je zult er een aantal vinden.
Verdere aanbeveling als jullie b.v. in Ustka zijn,maak een gezellig boottochtje op de Oostzee,zeker bij mooi weer de moeite waart.
Fijne vakantie toegewenst.
W.J.
-
lief milieu
- Berichten: 161
- Lid geworden op: ma nov 28, 2011 9:47 am
Re: Bar Mleczny
Wilhelmus Johannes schreef:lief milieu schreef:Het ziet er allemaal zo lekker uit! Maar waar vind je die Bar Mleczny overal in Polen, want oorspronkelijk verwees dat naar een melkbar!
Tik de naam van de plaats waar je bent of heengaat in zet daar Bar Mleczny achter en je zult er een aantal vinden.
Verdere aanbeveling als jullie b.v. in Ustka zijn,maak een gezellig boottochtje op de Oostzee,zeker bij mooi weer de moeite waart.
Fijne vakantie toegewenst.
W.J.
Dit moeten ter plaatse bekijken in Gdansk en moet overlegd worden met mijn man. We hebben eigenlijk al veel op zee gevaren: Denemarken, Kroatië, ... Een boottocht zegt ons niet echt veel meer. En de Westerplatte, ik weet niet of dit wel boeiend genoeg is om te gaan bezoeken.
Re: Bar Mleczny
Vandaag in Poznan bij een serieuze concurrent van de bar mleczny geweest: Obiady Domowe, obiadydomowe.net.
Goed eten, scherp in prijs, genoeg keus en een keurige inrichting.
Goed eten, scherp in prijs, genoeg keus en een keurige inrichting.
Re: Bar Mleczny
De Poolse melkbar herleeft
woensdag 16 maart 2016
In Polen gaan hipsters niet naar een trendy espressobar, maar naar een oude melkbar. De goedkope restaurantjes uit het communistische tijdperk herleven.
De bar mleczny, de Poolse melkbar, is een goedkoop stadsrestaurant met wisselende gerechten. Vroeger had je keuze uit twee of drie gerechten. Het concept dateert van tijdens het interbellum.
Je bestelt je gerecht aan een balie en als het klaar is kan je het uit een klein 'loketje' halen en kan je een plaats zoeken in de melkbar.
Vroeger kon je in een melkbar enkel melkproducten krijgen omdat die goedkoper waren dat vlees. Nu staat er veel meer op het menu en kan je kiezen tussen een twintigtal gerechten.
De goedkope restaurantjes zijn ontzettend populair en je moet dan ook meestal vrij lang aanschuiven. Net dat is voor vele jongeren in Polen het retro-plezier. Dat zegt Poolse Vlaming Maja Wolny.
woensdag 16 maart 2016
In Polen gaan hipsters niet naar een trendy espressobar, maar naar een oude melkbar. De goedkope restaurantjes uit het communistische tijdperk herleven.
De bar mleczny, de Poolse melkbar, is een goedkoop stadsrestaurant met wisselende gerechten. Vroeger had je keuze uit twee of drie gerechten. Het concept dateert van tijdens het interbellum.
Je bestelt je gerecht aan een balie en als het klaar is kan je het uit een klein 'loketje' halen en kan je een plaats zoeken in de melkbar.
Vroeger kon je in een melkbar enkel melkproducten krijgen omdat die goedkoper waren dat vlees. Nu staat er veel meer op het menu en kan je kiezen tussen een twintigtal gerechten.
De goedkope restaurantjes zijn ontzettend populair en je moet dan ook meestal vrij lang aanschuiven. Net dat is voor vele jongeren in Polen het retro-plezier. Dat zegt Poolse Vlaming Maja Wolny.
Re: Bar Mleczny
Dan zullen er nu ook wel huwelijksaanzoeken plaats gaan vinden Niets is zo romantisch als een huwelijksaanzoek in en melkbar
Niets is zo romantisch als een huwelijksaanzoek in en melkbar Re: Bar Mleczny
ron schreef:Dan zullen er nu ook wel huwelijksaanzoeken plaats gaan vinden
Doe mij maar Yak-melk, daar zit tenminste alcohol in
Re: Bar Mleczny
Veganistische politicus roept op tot stopzetting van door de staat gesubsidieerde melkbars in Polen
Een veganistische politicus heeft Polen opgeroepen om een einde te maken aan staatsprogramma's die de vee-industrie helpen, waaronder het geven van gratis melk aan schoolkinderen en het verstrekken van subsidies aan melkbars, een soort goedkope cafetaria. Haar suggestie stuitte echter op een terugslag van andere politici.
“Ik wil alle politieke partijen – [de regerende] PiS en de oppositie – laten zien dat de veehouderij een tikkende bom is, zowel sociaal als ecologisch”, vertelde Sylwia Spurek, een lid van het Europees Parlement, aan de krant Super Express.
“We moeten beginnen met het intrekken van [staats] subsidies voor veevoer en veeteelt en de reclame voor dierlijke producten verbieden”, vervolgde ze. "We moeten ook een einde maken aan de promotie van vlees, melk en eieren met gemeenschapsgeld... Het "Glass of Milk"-programma op scholen moet worden geëlimineerd, en ook melkrepen in hun huidige vorm."
De "melkbars"van Polen - die ondanks de naam ook een verscheidenheid aan niet-zuivelgerechten serveren, waarvan vele met vlees - ontstonden rond de eeuwwisseling van de 20e eeuw. Ze werden vooral wijdverbreid tijdens het communistische tijdperk, toen ze betaalbare, door de staat gesubsidieerde maaltijden voorzagen.
Na de val van het communisme in 1989 bleven melkbars overheidsgeld ontvangen. Hun afnemende populariteit - naarmate de Polen rijker werden en er meer eetmogelijkheden kwamen - en verlagingen van de staatssteun hebben ertoe geleid dat er vandaag de dag nog maar ongeveer 100 gesubsidieerde melkrepen over zijn.
De regering heeft dit jaar 20,3 miljoen zloty (4,35 miljoen euro) uitgetrokken voor die subsidies, een stijging van 0,5% ten opzichte van 2021. De stijgende inflatie – die bijna 18% heeft bereikt – heeft het echter nog moeilijker gemaakt voor "melkbars"om te overleven, aangezien om subsidies te ontvangen, kunnen ze de verkoopmarges niet boven een bepaald niveau verhogen
Spurek suggereert echter dat de staat zijn geld beter zou kunnen besteden aan "mechanismen om de ontwikkeling van de veganistische productenindustrie te ondersteunen".
Ondanks zijn reputatie als een culinaire cultuur met veel vlees en zuivel, is Polen in feite een wereldleider geworden op het gebied van plantaardig voedsel. Warschau is gerangschikt als de zesde meest veganistische stad ter wereld.
Sinds 2018 is de verkoop van vers vlees in Polen met 7,5% gedaald, terwijl de verkoop van vegetarische vleesvervangers met 480% is gestegen.
Spurek – die bij de Groenen/Vrije Europese Alliantie in het Europees Parlement zit – is al lang een voorvechter van deze kwestie. Kort nadat ze tot Europarlementariër was gekozen, klaagde ze over het gebrek aan veganistische opties in de parlementaire kantine.
Haar absolutistische benadering – die regelmatig heeft opgeroepen tot staatsoptreden om de productie en consumptie van dierlijke producten te beperken – heeft in Polen vaak tot een negatieve reactie geleid, en haar laatste opmerkingen waren niet anders.
"Na het verbod op landbouw en visserij, stelt Slywia Spurek voor om "melkbars"en het 'Glass of Milk'-programma af te schaffen", tweette Władysław Kosiniak-Kamysz, leider van de agrarische Poolse Volkspartij (PSL). "Wat is het volgende? Rosól [kippensoep] en kotlet schabowy [gepaneerd varkensvlees] delegeren? Absurd!"
"Melkbars zijn geen bars waar je glazen melk drinkt in plaats van shots [alcohol]", schreef Anna-Maria Żukowska, een parlementslid van The Left (Lewica). “Het zijn plekken waar je goedkoop, lekker en gezond onbewerkt voedsel kunt eten.”
Spurek wil “mensen laten verhongeren op het werk omdat ze nergens kunnen eten [of] geen tijd hebben om thuis [eten] te maken”, voegde Jacek Dobiański toe, een activist voor de jeugdafdeling van Links. "Om nog maar te zwijgen van het feit dat plantaardige melk helaas meerdere keren duurder is dan koemelk."
In een tweet van haar eigen Spurek verduidelijkte ze echter dat ze wil dat de staat "plaatsen ondersteunt die lokale, veganistische, ecologische producten aanbieden ... Iedereen, ongeacht hun portemonnee, moet recht hebben op gezond voedsel".
https://notesfrompoland.com/2022/11/12/ ... milk-bars/
Een veganistische politicus heeft Polen opgeroepen om een einde te maken aan staatsprogramma's die de vee-industrie helpen, waaronder het geven van gratis melk aan schoolkinderen en het verstrekken van subsidies aan melkbars, een soort goedkope cafetaria. Haar suggestie stuitte echter op een terugslag van andere politici.
“Ik wil alle politieke partijen – [de regerende] PiS en de oppositie – laten zien dat de veehouderij een tikkende bom is, zowel sociaal als ecologisch”, vertelde Sylwia Spurek, een lid van het Europees Parlement, aan de krant Super Express.
“We moeten beginnen met het intrekken van [staats] subsidies voor veevoer en veeteelt en de reclame voor dierlijke producten verbieden”, vervolgde ze. "We moeten ook een einde maken aan de promotie van vlees, melk en eieren met gemeenschapsgeld... Het "Glass of Milk"-programma op scholen moet worden geëlimineerd, en ook melkrepen in hun huidige vorm."
De "melkbars"van Polen - die ondanks de naam ook een verscheidenheid aan niet-zuivelgerechten serveren, waarvan vele met vlees - ontstonden rond de eeuwwisseling van de 20e eeuw. Ze werden vooral wijdverbreid tijdens het communistische tijdperk, toen ze betaalbare, door de staat gesubsidieerde maaltijden voorzagen.
Na de val van het communisme in 1989 bleven melkbars overheidsgeld ontvangen. Hun afnemende populariteit - naarmate de Polen rijker werden en er meer eetmogelijkheden kwamen - en verlagingen van de staatssteun hebben ertoe geleid dat er vandaag de dag nog maar ongeveer 100 gesubsidieerde melkrepen over zijn.
De regering heeft dit jaar 20,3 miljoen zloty (4,35 miljoen euro) uitgetrokken voor die subsidies, een stijging van 0,5% ten opzichte van 2021. De stijgende inflatie – die bijna 18% heeft bereikt – heeft het echter nog moeilijker gemaakt voor "melkbars"om te overleven, aangezien om subsidies te ontvangen, kunnen ze de verkoopmarges niet boven een bepaald niveau verhogen
Spurek suggereert echter dat de staat zijn geld beter zou kunnen besteden aan "mechanismen om de ontwikkeling van de veganistische productenindustrie te ondersteunen".
Ondanks zijn reputatie als een culinaire cultuur met veel vlees en zuivel, is Polen in feite een wereldleider geworden op het gebied van plantaardig voedsel. Warschau is gerangschikt als de zesde meest veganistische stad ter wereld.
Sinds 2018 is de verkoop van vers vlees in Polen met 7,5% gedaald, terwijl de verkoop van vegetarische vleesvervangers met 480% is gestegen.
Spurek – die bij de Groenen/Vrije Europese Alliantie in het Europees Parlement zit – is al lang een voorvechter van deze kwestie. Kort nadat ze tot Europarlementariër was gekozen, klaagde ze over het gebrek aan veganistische opties in de parlementaire kantine.
Haar absolutistische benadering – die regelmatig heeft opgeroepen tot staatsoptreden om de productie en consumptie van dierlijke producten te beperken – heeft in Polen vaak tot een negatieve reactie geleid, en haar laatste opmerkingen waren niet anders.
"Na het verbod op landbouw en visserij, stelt Slywia Spurek voor om "melkbars"en het 'Glass of Milk'-programma af te schaffen", tweette Władysław Kosiniak-Kamysz, leider van de agrarische Poolse Volkspartij (PSL). "Wat is het volgende? Rosól [kippensoep] en kotlet schabowy [gepaneerd varkensvlees] delegeren? Absurd!"
"Melkbars zijn geen bars waar je glazen melk drinkt in plaats van shots [alcohol]", schreef Anna-Maria Żukowska, een parlementslid van The Left (Lewica). “Het zijn plekken waar je goedkoop, lekker en gezond onbewerkt voedsel kunt eten.”
Spurek wil “mensen laten verhongeren op het werk omdat ze nergens kunnen eten [of] geen tijd hebben om thuis [eten] te maken”, voegde Jacek Dobiański toe, een activist voor de jeugdafdeling van Links. "Om nog maar te zwijgen van het feit dat plantaardige melk helaas meerdere keren duurder is dan koemelk."
In een tweet van haar eigen Spurek verduidelijkte ze echter dat ze wil dat de staat "plaatsen ondersteunt die lokale, veganistische, ecologische producten aanbieden ... Iedereen, ongeacht hun portemonnee, moet recht hebben op gezond voedsel".
https://notesfrompoland.com/2022/11/12/ ... milk-bars/
Re: Bar Mleczny
Er is nog steeds behoefte aan, niet iedereen in Polen heeft een groot salaris. Ben het eens met het parlementslid, aan de onderkant van de samenleving is er behoefte aan. In de komende tijd zal ook in Polen het krakeel starten wie wel/niet recht heeft op subsidie."Melkbars zijn geen bars waar je glazen melk drinkt in plaats van shots [alcohol]", schreef Anna-Maria Żukowska, een van The Left (Lewica). “Het zijn plekken waar je goedkoop, lekker en gezond onbewerkt voedsel kunt eten.”
Re: Bar Mleczny
2 uur geleden aangekomen in Poznan en nu in een bar.
Wat mij opvalt is dat deze barretjes ook een sociale functie lijken te hebben in de wijken.
De mensen kennen elkaar en letten wat op elkaar.
En het eten is goed. Aardappelpuree met worteltjes en kiprol plus een salade ernaast.
Wat mij opvalt is dat deze barretjes ook een sociale functie lijken te hebben in de wijken.
De mensen kennen elkaar en letten wat op elkaar.
En het eten is goed. Aardappelpuree met worteltjes en kiprol plus een salade ernaast.
Re: Bar Mleczny
Bar Mleczny hebben vooral een sociale functie, niet iedereen belieft hulp van de gemeente. Mensen krijgen door de subsidie voor weinig geld een goede maaltijd, en je haalt de mensen van de straat af! Zijn ook studenten die er gebruik van maken, die weten de weg te vinden, op zich goed voor de vitamines!
Re: Bar Mleczny
‘Poetinflatie’ of niet: in de geliefde melkbars krijgt de Pool nog een betaalbare maaltijd
Bar Sady, een klassieke ‘bar mleczny’ (melkbar), waar een menu 4,25 euro kost.Beeld Karolina Jonderko voor de Volkskrant
Melkbars zijn de overlevingskunstenaars van de Poolse horeca. De economische malaise in het Centraal-Europese land lijkt de ouderwetse gaarkeukens niet te deren, ze bieden nog altijd een betaalbare hap voor de gewone Pool. Maar uitbaters houden hun hart vast.
Arnoud le Clercq22 december 2022, 12:49
In het noorden van Warschau staat een tijdmachine. Achter de vitrage van Bar Sady zitten gasten zwijgend aan kleine vierkante tafeltjes, sommigen hebben hun jas nog aan. Dames in blauwe schorten scheppen typisch Poolse gerechten op, die daarna luidkeels worden omgeroepen: pierogi (dumplings), rode barszcz (bietensoep), mielone (platte gehaktballen) met aardappelen. Dankzij de kerstboom tussen de hangplanten en de sanseveria’s – kamerplanthit van de jaren zeventig aan beide zijden van het IJzeren Gordijn – kun je in elk geval de tijd van het jaar raden.
Bar Sady is een klassieke bar mleczny (melkbar), een gaarkeuken die zijn naam dankt aan het oorspronkelijk op zuivelproducten gebaseerde aanbod. De eerste opende in 1896 in Warschau, om ‘elke Kowalski’ een maaltijd te bieden. In het socialistische Polen van na de oorlog werd het een massaal verschijnsel. Na de transitie naar het kapitalisme, fataal voor veel melkbars, werden ze lang versleten als reliek van het communisme. Maar ze trekken nog altijd klanten en afgelopen jaren beleefden ze zelfs een kleine opleving. ‘Dat komt door het goede Poolse eten’, zegt uitbater Carina Łyziak (61) gedecideerd. ‘Mensen zijn moe van al die fastfoodketens.’
‘Deze winter wordt de grote test voor melkbars’, zegt de eigenaar van Bar Prasowy, in het centrum van Warschau.Beeld Karolina Jonderko voor de Volkskrant
Wat ook meehelpt zijn de prijzen, die hier eveneens stil lijken te staan. Aan soep, hoofdgerecht en kompot (zoete vruchtensap) ben je niet meer dan 20 złoty (4,25 euro) kwijt, soms nog minder. Buiten razen intussen economische krachten die het besteedbaar inkomen van de Polen langzaam opvreten. De inflatie is met 17,5 procent het hoogst sinds 1996, toen het land uit de schokkerige transitie kwam. Voor levensmiddelen ligt de inflatie met 22,3 procent nog hoger. De Poolse regering wijt de economische ellende aan de oorlog, ze spreekt over ‘Poetinflatie’. Pogingen om consumenten iets meer ademruimte te bieden zijn onder meer een verhoging van het minimumloon en de verlaging van btw op levensmiddelen en brandstof.
Helemaal immuun voor inflatie is haar melkbar niet, vertelt Łyziak. Ze heeft de prijzen moeten verhogen om de stijgende kosten bij te benen. ‘Slechts minimaal, anders raken we klanten kwijt.’ Andere melkbars in de hoofdstad – het zijn er rond de veertig – hebben hetzelfde probleem. De Poolse horeca is afgelopen maanden duurder geworden. Maar voor melkbars ligt het verhogen van prijzen ingewikkeld. Mensen met een klein budget voor wie de gaarkeuken een uitkomst is, voelen zelfs minieme prijsstijgingen in hun beurs. Dus rekenen melkbars andere stijgende kosten als huur, elektriciteit en gas liever niet door. En dat knelt.
Stilte voor de storm
‘Het gaat nog goed’, zegt Kamil Hagemejer aan een tafeltje in Bar Prasowy, in het centrum van Warschau. ‘Maar ik vrees dat het de stilte voor de storm is.’ Hagemejer, een energieke vijftiger in een kleurrijke wintertrui, verruilde in 2010 zijn carrière bij een bank voor de melkbar. ‘Om sentimentele redenen.’ Nu is hij de uitbater van vijftien melkbars in de hoofdstad. Hij is bezorgd over het nieuwe jaar. ‘Dan verdwijnen meerdere anti-inflatiemaatregelen van de overheid. En we krijgen een nieuw energiecontract.’
Wel ontvangen zijn melkbars geld van de overheid. Onder het communisme waren alle melkbars gesubsidieerd, tegenwoordig hebben uitbaters de keuze tussen de vrije markt en overheidssteun. Die steun, eens een zegen, is een vloek geworden. Voor gerechten met gesubsidieerde ingrediënten mag de uitbater een maximale marge rekenen (nu 40 procent). Dat is genoeg om de de prijzen van het voedsel bij te benen, maar niet voor de rest, zoals energie. ‘Deze winter wordt de grote test voor melkbars’, zegt Hagemejer, terwijl op straat een sneeuwstorm opsteekt.
Carina Łyziak (midden) aan het werk in haar gaarkeuken, waar dumplings, bietensoep en gehaktballen met aardappelen worden bereid.Beeld Karolina Jonderko voor de Volkskrant
Hagemejer en Łyziak, die geen gebruik maakt van subsidies, tellen hun zegeningen. Goede aanloop en een mix van omstandigheden, zoals vaste energiecontracten en afspraken met de gemeente, behoeden sommige melkbars voor al te veel ellende. Maar voor Bar Malwa is het doek gevallen. Na 28 jaar sluit ze de deuren, zegt eigenaresse Iwona Lewandowska aan de telefoon. ‘Tijdens de pandemie hebben we het op de een of andere manier gered. Maar door de drastische prijsstijgingen van alles – elektriciteit en gas zijn verdrievoudigd – redden we het niet meer.’
Te duur om zelf te koken
De behoefte is onverminderd. Łyziak ziet nieuwe klanten, vertelt ze, die zeggen dat het te duur is geworden om voor zichzelf te koken. Tegelijk laten zelfs minieme prijsveranderingen zich gelden. Vaste klanten van wie ze weten dat ze weinig te besteden hebben, zien ze steeds minder, vertellen Warschause melkbareigenaren. Een lokaal blad in de zuidelijke stad Krakau voerde recent de kokkin van een melkbar op die vertelde hoe mensen binnenkomen, naar de prijzen kijken en rechtsomkeert maken. In 2023 wil de regering de subsidie voor melkbars, dit jaar 4,3 miljoen euro, verhogen.
‘De melkbar kan niet verdwijnen’, zegt Mateusz Gzel (21), die met twee medestudenten van de filmacademie in Bar Sady zit. ‘Het is een deel van de Poolse cultuur.’ Zelf komt hij er één à twee keer per week. ‘Het is goed eten en het is een goedkope plek voor iedereen.’ De rood aangelopen Krzysztof (41) is het daarmee eens. ‘Ik kom hier bijna elke dag. Dit is de enige plek waar ik voor een goede prijs kan eten. En echt Pools.’ Nieuwe klanten komen binnen en stampen de sneeuw van hun schoenen. Uit de keuken klinkt opnieuw een kreet: ‘Pierogi!’
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... gle.com%2F
Bar Sady, een klassieke ‘bar mleczny’ (melkbar), waar een menu 4,25 euro kost.Beeld Karolina Jonderko voor de Volkskrant
Melkbars zijn de overlevingskunstenaars van de Poolse horeca. De economische malaise in het Centraal-Europese land lijkt de ouderwetse gaarkeukens niet te deren, ze bieden nog altijd een betaalbare hap voor de gewone Pool. Maar uitbaters houden hun hart vast.
Arnoud le Clercq22 december 2022, 12:49
In het noorden van Warschau staat een tijdmachine. Achter de vitrage van Bar Sady zitten gasten zwijgend aan kleine vierkante tafeltjes, sommigen hebben hun jas nog aan. Dames in blauwe schorten scheppen typisch Poolse gerechten op, die daarna luidkeels worden omgeroepen: pierogi (dumplings), rode barszcz (bietensoep), mielone (platte gehaktballen) met aardappelen. Dankzij de kerstboom tussen de hangplanten en de sanseveria’s – kamerplanthit van de jaren zeventig aan beide zijden van het IJzeren Gordijn – kun je in elk geval de tijd van het jaar raden.
Bar Sady is een klassieke bar mleczny (melkbar), een gaarkeuken die zijn naam dankt aan het oorspronkelijk op zuivelproducten gebaseerde aanbod. De eerste opende in 1896 in Warschau, om ‘elke Kowalski’ een maaltijd te bieden. In het socialistische Polen van na de oorlog werd het een massaal verschijnsel. Na de transitie naar het kapitalisme, fataal voor veel melkbars, werden ze lang versleten als reliek van het communisme. Maar ze trekken nog altijd klanten en afgelopen jaren beleefden ze zelfs een kleine opleving. ‘Dat komt door het goede Poolse eten’, zegt uitbater Carina Łyziak (61) gedecideerd. ‘Mensen zijn moe van al die fastfoodketens.’
‘Deze winter wordt de grote test voor melkbars’, zegt de eigenaar van Bar Prasowy, in het centrum van Warschau.Beeld Karolina Jonderko voor de Volkskrant
Wat ook meehelpt zijn de prijzen, die hier eveneens stil lijken te staan. Aan soep, hoofdgerecht en kompot (zoete vruchtensap) ben je niet meer dan 20 złoty (4,25 euro) kwijt, soms nog minder. Buiten razen intussen economische krachten die het besteedbaar inkomen van de Polen langzaam opvreten. De inflatie is met 17,5 procent het hoogst sinds 1996, toen het land uit de schokkerige transitie kwam. Voor levensmiddelen ligt de inflatie met 22,3 procent nog hoger. De Poolse regering wijt de economische ellende aan de oorlog, ze spreekt over ‘Poetinflatie’. Pogingen om consumenten iets meer ademruimte te bieden zijn onder meer een verhoging van het minimumloon en de verlaging van btw op levensmiddelen en brandstof.
Helemaal immuun voor inflatie is haar melkbar niet, vertelt Łyziak. Ze heeft de prijzen moeten verhogen om de stijgende kosten bij te benen. ‘Slechts minimaal, anders raken we klanten kwijt.’ Andere melkbars in de hoofdstad – het zijn er rond de veertig – hebben hetzelfde probleem. De Poolse horeca is afgelopen maanden duurder geworden. Maar voor melkbars ligt het verhogen van prijzen ingewikkeld. Mensen met een klein budget voor wie de gaarkeuken een uitkomst is, voelen zelfs minieme prijsstijgingen in hun beurs. Dus rekenen melkbars andere stijgende kosten als huur, elektriciteit en gas liever niet door. En dat knelt.
Stilte voor de storm
‘Het gaat nog goed’, zegt Kamil Hagemejer aan een tafeltje in Bar Prasowy, in het centrum van Warschau. ‘Maar ik vrees dat het de stilte voor de storm is.’ Hagemejer, een energieke vijftiger in een kleurrijke wintertrui, verruilde in 2010 zijn carrière bij een bank voor de melkbar. ‘Om sentimentele redenen.’ Nu is hij de uitbater van vijftien melkbars in de hoofdstad. Hij is bezorgd over het nieuwe jaar. ‘Dan verdwijnen meerdere anti-inflatiemaatregelen van de overheid. En we krijgen een nieuw energiecontract.’
Wel ontvangen zijn melkbars geld van de overheid. Onder het communisme waren alle melkbars gesubsidieerd, tegenwoordig hebben uitbaters de keuze tussen de vrije markt en overheidssteun. Die steun, eens een zegen, is een vloek geworden. Voor gerechten met gesubsidieerde ingrediënten mag de uitbater een maximale marge rekenen (nu 40 procent). Dat is genoeg om de de prijzen van het voedsel bij te benen, maar niet voor de rest, zoals energie. ‘Deze winter wordt de grote test voor melkbars’, zegt Hagemejer, terwijl op straat een sneeuwstorm opsteekt.
Carina Łyziak (midden) aan het werk in haar gaarkeuken, waar dumplings, bietensoep en gehaktballen met aardappelen worden bereid.Beeld Karolina Jonderko voor de Volkskrant
Hagemejer en Łyziak, die geen gebruik maakt van subsidies, tellen hun zegeningen. Goede aanloop en een mix van omstandigheden, zoals vaste energiecontracten en afspraken met de gemeente, behoeden sommige melkbars voor al te veel ellende. Maar voor Bar Malwa is het doek gevallen. Na 28 jaar sluit ze de deuren, zegt eigenaresse Iwona Lewandowska aan de telefoon. ‘Tijdens de pandemie hebben we het op de een of andere manier gered. Maar door de drastische prijsstijgingen van alles – elektriciteit en gas zijn verdrievoudigd – redden we het niet meer.’
Te duur om zelf te koken
De behoefte is onverminderd. Łyziak ziet nieuwe klanten, vertelt ze, die zeggen dat het te duur is geworden om voor zichzelf te koken. Tegelijk laten zelfs minieme prijsveranderingen zich gelden. Vaste klanten van wie ze weten dat ze weinig te besteden hebben, zien ze steeds minder, vertellen Warschause melkbareigenaren. Een lokaal blad in de zuidelijke stad Krakau voerde recent de kokkin van een melkbar op die vertelde hoe mensen binnenkomen, naar de prijzen kijken en rechtsomkeert maken. In 2023 wil de regering de subsidie voor melkbars, dit jaar 4,3 miljoen euro, verhogen.
‘De melkbar kan niet verdwijnen’, zegt Mateusz Gzel (21), die met twee medestudenten van de filmacademie in Bar Sady zit. ‘Het is een deel van de Poolse cultuur.’ Zelf komt hij er één à twee keer per week. ‘Het is goed eten en het is een goedkope plek voor iedereen.’ De rood aangelopen Krzysztof (41) is het daarmee eens. ‘Ik kom hier bijna elke dag. Dit is de enige plek waar ik voor een goede prijs kan eten. En echt Pools.’ Nieuwe klanten komen binnen en stampen de sneeuw van hun schoenen. Uit de keuken klinkt opnieuw een kreet: ‘Pierogi!’
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achter ... gle.com%2F
Re: Bar Mleczny
De dagelijkse kosten voor levensonderhoud in Polen rijzen de pan uit, is niet zo vreemd dat dit ook de volksgaarkeukens treft. Veel alleenstaanden en ouderen hebben er veel baat bij en het is te hopen dat deze voorziening blijft. Elk zichzelf respecterend land zou dit in stand moeten zien te houden.
Re: Bar Mleczny
Mee eens JanTorun,JanTorun schreef: ↑vr dec 23, 2022 7:26 amDe dagelijkse kosten voor levensonderhoud in Polen rijzen de pan uit, is niet zo vreemd dat dit ook de volksgaarkeukens treft. Veel alleenstaanden en ouderen hebben er veel baat bij en het is te hopen dat deze voorziening blijft. Elk zichzelf respecterend land zou dit in stand moeten zien te houden.
Deze barretjes/restaurants hebben een hele goede duidelijke functie.
Wat mij ook opvalt is dat veel alleenstaanden hier eten, voor 20 zloty een volwaardige en gezonde maaltijd, daar kan je in jouw eentje nauwelijks tegen koken.