Spodki na Śnieżka is een van de meest gefotografeerde gebouwen in Polen. Vroeger was het een plek waar toeristen het uitzicht konden bewonderen terwijl ze aan restauranttafels zaten. Het is mogelijk om terug te gaan naar die tijd, maar het zal zeker geen gemakkelijk of snel proces zijn.
Śnieżka is een van de meest populaire toppen in Polen. Elk jaar beklimmen enkele miljoenen mensen het, en toeristen uit Tsjechië kunnen hier de lift nemen. Sinds 1974 is de top versierd of ontsierd (het hangt ervan af wie het vraagt) het futuristische gebouw dat het IMWM-NRI High Mountain Meteorological Observatory herbergt. In de grootste van de drie stations was tot 2015 een restaurant gevestigd. Helaas wacht deze ruimte al jaren op renovatie en hergebruik. We spraken met Piotr Krzaczkowski, die al 22 jaar het hoofd van het observatorium is, over hoe Śnieżka kan veranderen tot 2025.
Klaudia Zawistowska, Wprost.pl: Hoe is het om in een kantoor met het mooiste uitzicht van Polen te werken?
Piotr Krzaczkowski, hoofd van de High Mountain Meteorological Observatory van IMWM-PIB op Śnieżka : Er zijn twee van dergelijke plaatsen, want er is ook Kasprowy Wierch buiten ons, maar om eerlijk te zijn, benijd ik ze niet. Ik ben zeker meer gewend aan Śnieżka.
Wat is het verschil tussen werken in het High Mountain Meteorological Observatory en werken in een gewoon observatorium, bijvoorbeeld in Mazovië of ergens aan zee?
Het meetbereik is iets kleiner dan bij laaglandstations. Wij doen geen bodemmetingen, omdat hier geen planten worden gekweekt en dat is niet zo belangrijk. Alle andere metingen worden hetzelfde gedaan als overal, maar hier, vooral in de winter, kun je helaas niet altijd rekenen op de machines die in heel Polen beschikbaar zijn. In de winter is het soms onmogelijk om alle parameters te meten. Het gaat vooral om windsnelheid en -richting, of wat andere sensoren die in onze omstandigheden gewoon niet werken. Dan is er een man nodig om het voor instrumenten te maken.
En dan begint de wandeling met de ijsbijl naar het dak?
De houweel wordt zelden ingevoerd omdat het dak zou worden doorboord, maar het touw kan nuttig zijn. We hebben relingen, zodat waarnemers niet vallen. Zo'n 40-50 jaar geleden hadden we echter een situatie waarin een waarnemer op de bovenste schijf sloeg en moest springen. Het geluk bij het ongeluk was dat het in de winter gebeurde. Helaas koelt het lichaam dan snel af. Het geluk was dat de sneeuwbedekking zo groot was dat een persoon niet bang was om te springen. Er waren tijden dat er veel meer sneeuw lag dan nu.
Worden de winters hier ook zachter?
Meer en meer zachtaardig en meer en meer uitgesteld in het voorjaar. De afgelopen jaren is het sneeuwdek ook steeds korter geworden. Natuurlijk waren er uitzonderingen als het harder regende, vooral eind maart. Dan hebben we een traditionele sneeuwbank bij het raam, die zelfs 3-4 meter hoog is. Vroeger was het helemaal anders. Ik herinner me dat in de winter de ramen van de middelste schotel en de voordeur helemaal vol zaten en je een tunnel moest graven.
Dus niet alleen is het niet gemakkelijk om naar je werk te gaan, maar ook het weer maakt de taak er niet gemakkelijker op.
Ja, soms moet je jezelf letterlijk uitgraven. Het komt ook voor dat er zoveel sneeuw ligt dat we door het raam naar binnen gaan.
Hoe is het observatorium veranderd in de 22 jaar sinds jij hier de leiding hebt? Of is er misschien niets veranderd?
Het observatorium verandert, maar dit zijn geen drastische veranderingen. Op dit punt in het interieur, vooral in het deel dat door het observatorium wordt ingenomen, zijn er eigenlijk maar een paar elementen van het oorspronkelijke gebouw. Als het echter om de uiterlijke vorm gaat, verandert deze niet en zal deze ook niet veranderen, omdat deze op de monumentenlijst is opgenomen. Het was nooit onze bedoeling om de vorm van het gebouw te wijzigen. Ik ken echter de geschiedenis en ik weet dat er veel is veranderd sinds de oprichting tot vandaag.
Het volstaat te vermelden dat het aanvankelijk volledig bedekt was met duraluminium, zoals ontworpen door de architecten, waardoor het zilver of wit van kleur was en veel meer op een ruimteschip leek. Helaas bleek al snel dat dit materiaal niet aangepast is aan de lokale omstandigheden. Het was nogal kwetsbaar, dus na een paar seizoenen begon het gebouw in plaats van een ruimteschip op een vergiet te lijken. De hele schijf van het restaurant waar de ijspegels vielen, zat vol gaten. Alles was doorweekt, je moest het concept veranderen. Nu, na het vervangen van de beplating door koper, is het iets beter, hoewel bekend is dat dit ook bescherming vereiste. In ons geval vooral tegen doorweekt, want koper is een goed materiaal, maar regen en sneeuw doen hier hun werk en water kan overal komen, zeker in de winter.
Hoe is de technische staat van de installatie op dit moment?
Onnodig te zeggen dat de hele faciliteit eigenlijk uit drie schijven bestaat. De middelste en bovenste delen worden gebruikt door het observatorium en zijn nog steeds in gebruik. De onderste schijf, de grootste, is echter het onderdeel dat te huur is.
Na de ramp in 2009 werd de bovenste schijf volledig opnieuw ontworpen. Daarnaast is het deel van het gebouw dat in gebruik is in goede staat. De ommanteling van de gehele voorziening zal zeker vervangen moeten worden, hetgeen tijdens de gehele werkzaamheden zal gebeuren, omdat deze niet te onderscheiden is.
In het geval van de onderste schijf zijn er echter veel onzekerheden. In feite zal alleen het ontwerp en de volledige inventaris de technische staat van de constructie laten zien en wat er is. Dit is waar we op wachten. Momenteel wordt een aanbesteding voorbereid, want elk van de onderdelen van de renovatie kost enorme kosten en alles moet in deze vorm worden afgerekend.
Waarom is het restaurantgedeelte in 2015 gesloten?
Verder achter een betaalsite: https://podroze.wprost.pl/10876525/wiel ... uacji.html